Nhà máy thuỷ điện của PC1. Ảnh: PC1

Trong báo cáo triển vọng ngành điện mới phát hành, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, trong 7 tháng đầu năm 2024, sản lượng điện thương phẩm tăng trưởng mạnh, đạt 161 tỷ kWh (tăng 13,5% so với cùng kỳ năm ngoái), do nhu cầu tiêu thụ điện lớn tới từ cả khối khách hàng sản xuất lẫn khách hàng tiêu thụ điện dân dụng.

Tương tự, sản lượng điện sản xuất đạt 179 tỷ kWh (tăng 11,5% so với cùng kỳ), trong đó nhiệt điện than và thủy điện đóng góp lớn nhất với sản lượng lần lượt 96 tỷ kWh (chiếm 53,7% sản lượng toàn hệ thống) và 41 tỷ kWh (chiếm 22,8% sản lượng toàn hệ thống); theo sau là năng lượng tái tạo và nhiệt điện khí.

Với nhu cầu tiêu thụ điện mạnh, đơn vị phân tích dự kiến sản lượng điện tiêu thụ điện sẽ đạt mức 275 tỷ kWh trong năm 2024 (tăng 9,5% so với cùng kỳ) và 297 tỷ kWh trong năm 2025 (tăng 8% so với cùng kỳ). Trong đó, thủy điện sẽ đóng góp cao hơn vào năm 2025 nhờ chu kỳ thời tiết thuận lợi hơn, bên cạnh đó là nhiệt điện khí LNG với việc nhiệt điện than không còn dư địa để phát triển (tối đa 30,1 MW tới năm 2030, thực tế 6 tháng đầu năm 2024 đã đạt 29,5 MW). Nguồn năng lượng tái tạo mới hiện vẫn chờ hoàn thiện các cơ chế cần thiết để triển khai, còn điện khí thiên nhiên gặp vấn đề về nguồn cung nhiên liệu.

Trong 7 tháng đầu năm 2024, sản lượng thủy điện toàn hệ thống đã tăng trưởng 13,7% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 41 tỷ kWh. Tỷ lệ huy động từ nguồn thủy điện cũng bắt đầu cao hơn so với cùng kỳ do chu kỳ El Nino đã đi qua. Theo quan điểm của VDSC, sản lượng các công ty thủy điện sẽ cải thiện từ nửa cuối năm 2024, qua đó giúp kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt trong năm 2025. Thực tế, sản lượng thương phẩm của các công ty thủy điện trong chu kỳ La Nina cao hơn chu kỳ El Nino khoảng 10-20%, do chi phí sản xuất thấp hơn các loại hình phát điện khác.

Cụ thể, chi phí sản xuất của các công ty thủy điện và giá bán điện của các công ty thủy điện là thấp nhất trong các nguồn điện (chi phí sản xuất điện/kWh các công ty thủy điện đa phần nằm ở mức 400 – 600 đồng/kWh, thấp hơn nhiều so với mức bình quân 1.100 – 1.300 đồng/kWh của các công ty nhiệt điện than).

Tình hình sản xuất của các nhà máy thuỷ điện toàn hệ thống.

Theo công ty chứng khoán, do áp lực khi chi phí sản xuất điện luôn cao hơn giá bán lẻ điện trong giai đoạn 2021 - 2023, EVN đã kiểm soát chặt chẽ hơn chi phí sản xuất điện bình quân trong năm 2024, thông qua việc điều tiết tỷ lệ alpha (sản lượng hợp đồng/sản lượng thực phát) giữa các loại hình phát điện. Tỷ lệ alpha của các nhà máy thủy điện được điều chỉnh lên mức 98%, là tỷ lệ cao nhất kể từ khi thị trường phát điện cạnh tranh bắt đầu vận hành.

Ở mức alpha cao như trên, các nhà máy thủy điện khó có khả năng tăng hiệu quả vận hành ở những thời điểm giá điện thị trường cao (điển hình là giai đoạn nắng nóng trong 6 tháng đầu năm). Điều này tạo sức ép đối với kết quả kinh doanh của các nhà máy thủy điện lớn (trên 30MW), vốn phụ thuộc vào thị trường phát điện cạnh tranh để cải thiện hiệu quả hoạt động. Do vậy, mặc dù pha La Nina đang có xác suất cao sẽ diễn ra từ tháng 8/2024, VDSC cho rằng hiệu quả kinh doanh của nhóm thủy điện sẽ chưa thực sự khởi sắc trong năm 2024.

Tuy nhiên, tỷ lệ alpha 98% là tỷ lệ đỉnh mà EVN có thể áp cho nhóm thủy điện. Trong kịch bản thận trọng là tỷ lệ này sẽ duy trì trong năm 2025 thì sự cải thiện của nhóm thủy điện được kỳ vọng sẽ đến từ tăng trưởng sản lượng do chu kỳ La Nina. Đối với kịch bản tích cực, kết quả kinh doanh năm 2025 của nhóm thủy điện lớn (có công suất trên 30MW) sẽ cải thiện mạnh khi tăng trưởng sản lượng do chu kỳ La Nina và tỷ lệ alpha giảm khi EVN có khả năng chủ động hơn trong việc điều chỉnh giá bán lẻ điện theo biến động của giá nhiên liệu và các nguồn điện đầu vào.

Xác suất La Nina cao dần từ tháng 8/2024.

Đối với doanh nghiệp sở hữu các nhà máy thủy điện nhỏ (dưới 30MW) có giá bán tính theo biểu giá chi phí tránh được như PC1, kết quả kinh doanh mảng điện trong năm 2024 sẽ tích cực hơn so với năm 2023 do không bị ảnh hưởng về giá bán.

Sau khi quan sát số liệu thống kê, VDSC cho rằng EVN sẽ cần tiếp tục điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện trong năm 2025 ít nhất 5% (tương ứng 100 đồng/kWh) để có thể hòa vốn. Trong tháng 5/2024, EVN đã được ban hành cơ chế điều chỉnh giá điện trong 3 tháng (so với 6 tháng trước đây). Việc được điều chỉnh giá bán lẻ điện sẽ là dư địa để EVN bớt tạo áp lực về tỷ lệ alpha và giá bán cho các công ty thủy điện.

Chứng khoán VIX thoái bớt vốn tại Thủy điện Nậm Mu

PC1 muốn chuyển nhượng dự án Thượng Hà cho công ty con

Triển vọng doanh nghiệp thuỷ điện sau giai đoạn 'khô héo'