Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đang xây dựng cơ chế, huy động nguồn lực để sớm đầu tư mở rộng, hoàn thiện các tuyến cao tốc đang khai thác theo quy mô phân kỳ.
Bộ GTVT cho biết, đến nay đã đưa vào khai thác 12 tuyến với tổng chiều dài 743km, chiếm 40% tổng chiều dài đường bộ cao tốc đang khai thác.
Trong số này có 5 tuyến cao tốc 2 làn xe với chiều dài 371km gồm Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Yên Bái - Lào Cai, Hòa Lạc - Hòa Bình, Thái Nguyên - Chợ Mới. Có 7 tuyến 4 làn xe có dải dừng xe khẩn cấp không liên tục với chiều dài 372 km gồm Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - QL.45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Trung Lương - Mỹ Thuận.
Thời gian qua, Bộ GTVT và các địa phương đã rà soát, huy động nguồn lực đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc trên, trong đó đã báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép mở rộng tuyến La Sơn - Hòa Liên từ 2 làn lên 4 làn xe; mở rộng theo quy hoạch 6 làn xe tuyến Cao Bồ - Mai Sơn bằng nguồn tăng thu ngân sách năm 2022, mở rộng tuyến Trung Lương - Mỹ Thuận theo hình thức PPP.
Thủ tướng cũng đã giao UBND tỉnh Hòa Bình là cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu mở rộng cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình từ 2 làn xe lên 4 làn xe theo hình thức PPP.
Đối với cao tốc Nội Bài - Lào Cai (đoạn Yên Bái - Lào Cai), Tổng công ty đầu tư và phát triển đường cao tốc (VEC) đang nghiên cứu huy động vốn để mở rộng từ 2 làn xe lên 4 làn xe.
Với các tuyến còn lại, Bộ GTVT đã chỉ đạo Cục Đường bộ theo dõi lưu lượng xe, nghiên cứu tăng tốc độ khai thác. Bộ GTVT đang rà soát, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư để đề xuất mở rộng khi đủ nguồn lực.
Đối với các dự án đầu tư xây dựng mới, Bộ GTVT cho biết sẽ nghiên cứu xây dựng theo quy chuẩn, ưu tiên mở rộng mặt cắt ngang bảo đảm việc khai thác đáp ứng tiêu chuẩn đường cao tốc.
Giải thích về việc đầu tư mở rộng 12 dự án cao tốc, Bộ GTVT cho biết trước đây những dự án này được phân kỳ đầu tư phù hợp với nhu cầu vận tải trong giai đoạn lưu lượng xe chưa lớn, khoảng 5.000-6.000 xe mỗi ngày đêm. Điều này đặc biệt hiệu quả với các tuyến cao tốc kết nối các tỉnh miền núi, khu vực khó khăn, thời gian khai thác phân kỳ 6-10 năm. Ngoài ra, do nguồn vốn ngân sách Nhà nước hạn chế, huy động nguồn vốn ngoài ngân sách khó khăn, việc phân kỳ đầu tư sẽ giảm 30-50% tổng mức đầu tư dự án.
Tuy nhiên, việc phân kỳ đầu tư hai làn xe, không bố trí dải phân cách giữa, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Đường 4 làn xe với dải dừng xe khẩn cấp không liên tục nguy cơ gây ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố; tốc độ khai thác giai đoạn phân kỳ đầu tư chưa cao, khoảng 80-90 km/h.
Trong bối cảnh quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, các tuyến cao tốc đều được quy hoạch với quy mô 4-10 làn xe, tốc độ khai thác 80-120 km/h. Thủ tướng cũng đã chỉ đạo không đầu tư đường bộ cao tốc hai làn xe gây lãng phí vốn đầu tư, khai thác không hiệu quả.
Vì vậy, Bộ GTVT và các địa phương thực hiện rà soát, huy động nguồn lực đầu tư để mở rộng 12 tuyến cao tốc được phân kỳ đang khai thác.
