Xây dựng cơ sở hạ tầng được xác định là một trong ba đột phá chiến lược mà Đảng và Nhà nước đề ra trong các kỳ Đại hội và được khẳng định lại tại Đại hội Đảng lần thứ XIII. Tuy nhiên trong 20 năm qua, Việt Nam mới chỉ xây dựng được 1.000 km đường cao tốc mà mục tiêu đề ra cho giai đoạn 2021-2025 là xây dựng được 2.000 km đường cao tốc.
Trong số các dự án cao tốc được thúc đẩy thời gian qua, có 2 công trình có ý nghĩa quan trọng được đẩy mạnh triển khai là dự án đường Vành đai 3 TP HCM và Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội.
Tại tọa đàm "Kết nối giao thông vành đai liên vùng – động lực cho phát triển bứt phá" do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 4/5, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương khẳng định thời điểm hiện nay đã chín muồi để thực hiện hai dự án đường vành đai nói trên.
Thời điểm đã chín muồi
Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết: "Trên thực tế, số lượng đường cao tốc chúng ta đạt được khá thấp so với yêu cầu phát triển của đất nước. Chính vì vậy, đặt ra mục tiêu hoàn thành 2 tuyến đường Vành đai số 3 TP HCM và số 4 TP Hà Nội tại thời điểm hiện nay hết sức hợp lý, khi quãng thời gian của giai đoạn trước 2011-2020, chúng ta không có điều kiện làm được điều này do khó khăn. Đến nay, chúng ta cơ bản đủ điều kiện cũng như công nghệ để triển khai".
 |
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương. Ảnh: BTC. |
"Tôi cho rằng, thời điểm hiện nay đã chín muồi, mang ý nghĩa rất lớn khi gắn với mục tiêu phát triển đất nước với mục tiêu đến năm 2030 có sự đột phá", thứ trưởng nhấn mạnh.
Đồng quan điểm với ông Phương, PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cũng cho rằng thời điểm này là "quá chín muồi".
Theo TS Thiên, hai trung tâm kinh tế lớn của Việt Nam suốt thời gian dài trải qua tình trạng tắc nghẽn giao thông. Hơn nữa giao thông chậm phát triển còn kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng như phát triển đô thị, việc này thể hiện rõ nhất ở tuyến đường vành đai.
 |
PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam. Ảnh: BTC. |
TS. Trần Đình Thiên lý giải: "Đây là 2 trong 5 dự án ưu tiên hàng đầu của quốc gia về giao thông, có ảnh hưởng lớn đến kinh tế vùng ở hai trung tâm, mở ra không gian đô thị mới, chuyển hướng đưa Hà Nội và TP HCM thành trung tâm phát triển kinh tế quốc tế. Sau 2 năm chịu ảnh hưởng của COVID-19 chúng ta đang dần phục hồi, vì vậy phải nhân cơ hội này, mượn sức này tạo ra đột phá, thời điểm này có giá trị thúc đẩy rất lớn".
Hai dự án cao tốc vành đai 3 TP HCM, vành đai 4 Thủ đô Hà Nội là động lực cho phát triển kinh tế.
Chia sẻ về lợi ích của tuyến đường vành đai 4 Hà Nội trong phát triển kinh tế Thủ đô, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn chia sẻ,, Hà Nội hiện nay có 6 cao tốc hướng tâm đi vào xuyên tâm, đồng thời khu vực vành đai 4 là trung tâm kết nối phía bắc, với cao tốc Bắc-Nam phía đông, phía tây, cho phép hướng tới chỉnh thể của hệ thống cao tốc.
Theo ông Tuấn, đường vành đai 4 còn kết nối hai cảng hàng không quốc tế quan trọng là Cảng hàng không quốc tế Nội Bài và sân bay quốc tế thứ hai ở phía đông nam Thủ đô được quy hoạch trong thời gian tới. Đồng thời, ở phía nam Hà Nội, đường vành đai 4 cũng có kết nối quan trọng với Cao tốc đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam trong tương lai.
 |
Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn. Ảnh: BTC |
Tuyến đường này cho phép điều hoà hệ thống cao tốc và giảm tải cho cao tốc vành đai 3, trở thành đường trên cao đô thị, mở ra điều kiện để kết nối 5 đô thị vệ tinh trong chùm đô thị của Hà Nội, kết nối trục đô thị của vùng Thủ đô Hà Nội. Sau 14 năm hợp nhất hành chính Thủ đô, việc mở rộng Vành đai 4 cho phép Thành phố điều chỉnh tổng thể quy hoạch để khai thác động lực phát triển đô thị và nông thôn.
Điều đặc biệt đối với Vành đai 4 là có lộ giới từ 90-135 m, bao gồm lộ giới dự trữ cho toàn bộ đường sắt quốc gia. Điều này rất quan trọng cho việc đồng bộ hoá đường bộ, đường sắt. Trước đây, đường sắt quốc gia xuyên qua trung tâm, ngày nay cho phép đồng bộ đường bộ, đường sắt.
Trong khi đó, về ý nghĩa, vai trò của Vành đai 3 TP. HCM trong phát triển vùng, Giám đốc Sở Giao thông vận tải TPHCM Trần Quang Lâm nhận định: "Vành đai 3 TPHCM có vai trò hết sức quan trọng kết nối 4 địa phương trong vùng kinh tế trọng điểm phía nam", vốn có vai trò rất lớn trong phát triển kinh tế cả nước.
Vùng kinh tế trọng điểm phía nam chiếm 45% GDP, cũng như chiếm 43% nộp ngân sách nhà nước. Nơi đây cũng là đầu mối giao thông rất lớn, kết nối với quốc tế. Đặc biệt là Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất lớn nhất cả nước và hệ thống cảng biển chiếm 1/4 cả nước, trong đó có Cảng Cát Lái là 1 trong 20 cảng lớn nhất thế giới.
 |
Giám đốc Sở Giao thông vận tải TPHCM Trần Quang Lâm hội thoại trực tuyến tại điểm cầu TP.HCM. |
Giám đốc Sở Giao thông vận tải TPHCM Trần Quang Lâm cho biết thêm: "Việc triển khai tuyến đường này có ý nghĩa rất to lớn, giải quyết ùn tắc giao thông vùng nội đô các tỉnh; giúp mở rộng không gian phát triển, kéo dãn mật độ dân cư, đặc biệt là các khu chế xuất, khu công nghiệp; tăng cường kết nối giao thông các tỉnh trong vùng, đặc biệt từ Đông sang Tây; hoàn thành hệ thống cao tốc đi các nước bạn; cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế".
Ông Lâm cũng chỉ ra rằng: "Qua nghiên cứu, chỉ số về hạ tầng đường bộ của chúng ta thấp so với thế giới. Vì vậy, triển khai và đồng bộ hệ thống cao tốc đô thị Vành đai 3 của TP HCM là hết sức ý nghĩa và quan trọng. Từ đó, giải quyết vấn đề giao thông, kết nối hàng hoá lưu thông và mở rộng các khu đô thị vệ tinh, mở rộng đồng bộ không gian vùng kinh tế. Từ đó sẽ đóng góp rất lớn đến phát triển bền vững kinh tế của TP HCM và các tỉnh trong vùng".
Hứa hẹn tạo ra sự "bùng nổ" về kinh tế
Bàn về triển vọng của hai đại dự án giao thông nói trên, PGS.TS. Trần Đình Thiên nhận định, với mục tiêu cơ bản hoàn thành dự án Vành đai 3 TP HCM năm 2025 và Vành đai 4 Vùng Thủ đô năm 2024, trong tương lai khi hai dự án đi vào hoạt động sẽ tạo ra sự "bùng nổ" khá mạnh mẽ ở hai trung tâm kinh tế của Việt Nam.
Ông Thiên cũng chỉ ra chân lý "đường thông" của hai tuyến đường cao tốc khi hoàn thành sẽ thể hiện ở 3 điểm chính như: Hành lang công nghiệp sẽ phát triển, các khu công nghiệp sẽ được định hình rõ ràng, mạnh mẽ hơn theo tinh thần mới là "khu công nghiệp đẳng cấp cao".
Bên cạnh đó, vận tải và các tuyến logistic sẽ kết nối mạnh mẽ hơn, sôi động hơn. Mục đích là hình thành các đô thị và chuỗi đô thị đẳng cấp cao, hình thành nên không gian kết nối tốt, bảo đảm cuộc sống, theo đúng tiêu chuẩn bền vững.
Cuối cùng, theo ông Trần Đình Thiên, trong tầm nhìn xa hơn nữa khi các đường vành đai kết nối với các sân bay thì có thể hình dung là sự kết nối bầu trời với thế giới. Qua đó tận dụng cơ hội phục hồi để tạo ra đột phá, phát triển kinh tế đất nước.
