Sáng 13/5, Phiên họp thứ 11 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét việc dự kiến phương án phân bổ vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 và năm 2022 cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Theo đó, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ 100.000 tỷ đồng vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 cho các bộ, ngành địa phương thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Cụ thể, chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 50.000 tỷ đồng; chương trình giảm nghèo bền vững 18.000 tỷ đồng; chương trình xây dựng nông thôn mới 27.000 tỷ đồng.

Trong đó, 50.000 tỷ đồng của chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chính phủ đề nghị phân bổ 2.942 tỷ cho các bộ, cơ quan trung ương thực hiện một số nhiệm vụ; 47.057 tỷ cho các địa phương thực hiện các tiểu dự án thành phần thuộc chương trình.

18.000 tỷ đồng cho chương trình giảm nghèo bền vững, Chính phủ đề nghị phân bổ 96 tỉ đồng cho Bộ LĐ-TB&XH thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về lao động và đầu tư cơ sở hạ tầng trang thiết bị công nghệ thông tin; 17.904 tỷ đồng cho các địa phương để thực hiện các nội dung của chương trình.

27.000 tỷ đồng của chương trình xây dựng nông thôn mới thì phân bổ hết cho các địa phương. Còn lại 5.000 tỉ đồng, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội để lại cho Chính phủ phân bổ chi tiết.

Trong năm 2022, Chính phủ đề xuất chỉ phân bổ 33.384 tỷ đồng kế hoạch vốn ngân sách trung ương, còn lại 665 tỷ đồng giao Chính phủ quyết định.

Phát biểu tại phiên họp, Phó chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, các nghị quyết của Quốc hội với 3 chương trình mục tiêu quốc gia được ban hành cách đây 1,5 năm nhưng tới nay Chính phủ và các cơ quan, bộ ngành vẫn loay hoay chưa giải ngân được.

“Chính phủ cần có báo cáo đánh giá giải trình nguyên nhân và trách nhiệm của các cơ quan liên quan việc này. Chậm ở đâu, bộ ngành nào, phải có báo cáo Quốc hội. Bây giờ không nói chung mà phải có địa chỉ”, ông Mẫn nêu. Ông cũng đề nghị việc phân bổ chi tiết cho các dự án thuộc chương trình phải trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải và đề nghị Chính phủ cần có kế hoạch phân công tổ chức triển khai thật rõ, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 3.

Cho ý kiến sau đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia rất chậm khi chỉ có 5 năm thực hiện nhưng hiện đã hết 1,5 năm mà vẫn còn loay hoay. Đây cũng là lý do mà tại kỳ họp thứ 3 sắp tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội để xem xét chọn vấn đề thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia để giám sát tối cao trong năm 2023.

Với các đề xuất phân bổ vốn của Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội cho rằng hiện nay đã chậm, phải làm nhanh hơn nhưng phải đúng mục tiêu, nguyên tắc, tiêu chí, tiêu chuẩn mà nghị quyết của Quốc hội đã đặt ra.

Chủ tịch Quốc hội cũng không đồng tình với đề nghị để lại 5.000 tỷ đồng để Chính phủ tự phân bổ. "Đề nghị Chính phủ trình để Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định theo nghị quyết, không có phân cấp, ủy quyền", Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ. Ông cũng không đồng tình việc phân bổ 2.942 tỷ cho các bộ, cơ quan trung ương thuộc chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vì nội hàm chưa rõ và chưa được giải thích đầy đủ.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi chủ yếu ở địa phương, còn các bộ, ngành thì chức năng quản lý nhà nước đã được bố trí trong kinh phí chi thường xuyên, vốn đầu tư công cũng đã bố trí. Do đó không thể lấy đầu tư công cho chương trình mục tiêu quốc gia làm đầu tư công cho các bộ, ngành, trừ trường hợp đặc biệt.

Về việc phân bổ vốn chương trình giảm nghèo bền vững 18.000 tỷ đồng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ giải trình rõ vì sao việc phân bổ chỉ tập trung vào 2 dự án trong khi có đến 7 tiểu dự án.

Đối với việc phân bổ số vốn năm 2022, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cái nào rõ thì chấp nhận, cái nào chưa rõ, chưa đúng tinh thần Nghị quyết thì đề nghị Chính phủ rà soát lại và có thể xem xét sau. "Không vì tiến độ mà quyết định những cái không đúng với nguyên tắc, tiêu chí của Quốc hội", ông nói thêm.

Đề nghị phân bổ vốn có trọng tâm, trọng điểm cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (50.000 tỷ đồng), một số Ủy viên UBTVQH đồng tình với Ủy ban Tài chính, Ngân sách và cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ, song đề nghị cần rà soát, tuân thủ nguyên tắc theo quy định của Nghị quyết số 120: "Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và bền vững, tập trung cho các xã, thôn, bản khó khăn nhất, giải quyết các vấn đề bức xúc, cấp bách nhất; ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, các nhóm dân tộc thiểu số khó khăn nhất"; "Tập trung nguồn lực đầu tư để giải quyết các vấn đề bức thiết của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi".

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững (18.000 tỷ đồng), một số ý kiến cho rằng, việc phân bổ vốn cần tập trung nguồn lực cho các địa phương và đảm bảo đúng nguyên tắc "Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và bền vững, trọng tâm là các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo....". Việc xây dựng cơ sở dữ liệu lao động mang tính tổng thể, vì vậy, đề nghị cân nhắc không bố trí vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia để thực hiện nội dung này.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, một số thành viên của UBTVQH đề nghị ưu tiên nguồn lực cho các xã, các huyện chưa đạt chuẩn nông thôn mới, nhất là các xã an toàn khu, xã đạt dưới 15 tiêu chí; hỗ trợ các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới tiếp tục hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới đã đạt chuẩn nhưng chỉ tiêu vẫn còn thấp để nâng cao chất lượng các tiêu chí và bảo đảm bền vững.

Chính phủ đề xuất bổ sung hơn 18.300 tỷ vốn đầu tư năm 2022

Cũng trong khuôn khổ hội nghị ngày 13/5, Chính phủ đề nghị bổ sung một phần vốn thuộc chương trình phục hồi kinh tế để phân bổ trước cho các dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Số vốn đề nghị bổ sung gần 18.350 tỷ đồng. Việc điều hoà vốn này để đẩy nhanh tiến độ, sớm giải ngân vốn của kế hoạch đầu tư công, trong khi các dự án thuộc gói phục hồi cần có thêm thời gian để hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Nêu quan điểm về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, với số tiền 18.350 tỷ đồng cho 265 nhiệm vụ, dự án thì ước tính mỗi dự án bình quân được rót 68 tỷ đồng. Do đó mỗi nơi chỉ được vài tỷ đồng thì "sẽ phân tán, dàn trải".

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá số vốn đề nghị bổ sung chỉ hơn 18.350 tỷ đồng là quá ít, "khó giúp đạt các mục tiêu của gói phục hồi kinh tế". Cùng đó, danh mục cụ thể các nhiệm vụ, dự án tổng thể của gói phục hồi kinh tế hiện vẫn chưa có. Vì vậy ông đề nghị, nội dung nào đã rõ thì chấp nhận, còn chưa rõ hoặc chưa đúng tinh thần Nghị quyết thì đề nghị Chính phủ rà soát và trình lại Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.