Ùn tắc tại cửa khẩu gây thiệt hại ước tính hơ 2.000 tỷ đồng

Theo báo cáo của Ban IV, tính đến sáng 21/12/2021, ước tính có tới hơn 6.300 xe hàng còn tồn lại ở các cửa khẩu chờ xuất sang Trung Quốc. Ở bên kia biên giới, lượng phương tiện hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam còn tồn là khoảng hơn 3.000 xe.

Về tình hình tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc, số cửa khẩu mở cho hàng hóa thông quan hiện chỉ còn là 6/71 cửa khẩu, lối mở. Năng lực thông quan của các cửa khẩu còn đang mở cũng giảm đáng kể. Chẳng hạn, lượng xe thông quan tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn) giảm 4,5 lần chỉ còn khoảng 100 xe/ ngày so với mức thông thường 450 xe/ ngày.

Tại cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh) thời điểm ngày 21/12, năng lực thông quan gần như bằng 0 do thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) tạm thời đóng cửa, xét nghiệm COVID-19 toàn thành phố để truy vết F0.

Theo tin báo khẩn từ doanh nghiệp, sáng ngày 23/12/2021, tại khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, phía Trung Quốc tiếp tục gia tăng các biện pháp thắt chặt phòng ngừa dịch COVID-19. Theo yêu cầu của Ban Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Quốc vụ viện Trung Quốc, từ ngày 24/12, lái xe Việt Nam nói riêng và các lái xe nước ngoài nói chung đều không được phép vào biên giới Trung Quốc, dẫn tới số lượng hàng hóa thông quan qua cửa khẩu Hữu Nghị có khả năng tiếp tục sụt giảm hơn nữa trong những ngày tới.

Ttính đến sáng 21/12/2021, ước tính có tới hơn 6.300 xe hàng còn tồn lại ở các cửa khẩu chờ xuất sang Trung Quốc

Cho đến nay, phía Trung Quốc tiếp tục kiên quyết thực hiện chính sách “Zero Covid” và chính quyền các tỉnh Trung Quốc giáp biên giới Việt Nam, Lào, Myanmar đều tăng cường các biện pháp kiểm soát chặt dịch bệnh trên người và hàng hóa.

Trước tình hình này, Ban IV nhận định tình trạng ùn tắc dự kiến sẽ còn kéo dài trong thời gian tới do khả năng thông quan đã giảm tới mức tối thiểu và phía bạn không có kế hoạch mở lại các cửa khẩu trong thời gian ngắn, trong khi số xe hàng hóa dồn về các cửa khẩu tiếp tục tăng trong dịp cận Tết Nguyên đán.

Đáng chú ý, chiếm tới 80-90% mặt hàng đang tồn tại các cửa khẩu đường bộ với Trung Quốc hiện nay là nông sản và thủy sản, hầu hết có nguy cơ hỏng và không còn khả năng tiêu thụ do thời gian thông quan quá dài, lên tới 20-30 ngày.

Theo ước tính của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, thiệt hại dự kiến về tiền hàng có thể lên đến 2.000 tỷ đồng (trung bình 500 triệu đồng/ xe, với tổng lượng xe khoảng 4.000 xe hàng), chưa kể chi phí vận chuyển (trung bình 100 triệu/ xe với tình hình ách tắc hiện tại).

Có nguy cơ thiệt hại còn tăng lên nhiều lần nếu khả năng thông qua không được cải thiện, bởi trước mắt sắp tới vụ thu hoạch cuối năm, vụ cao điểm của lượng hàng hóa nông, thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Bằng mọi giá tránh tình huống Trung Quốc “đóng biên tức thời”

Trước tình trạng căng thẳng tại các cửa khẩu phía Bắc, Ban IV đề xuất Chính phủ một số biện pháp cấp bách để giải quyết tình hình trước mắt.

Với lượng hàng hiện đang ùn tắc tại các cửa khẩu, Ban IV đề xuất Chính phủ xem xét giao các địa phương biên giới giáp Trung Quốc khẩn trương rà soát, khảo sát, thiết lập vùng đệm đối với hàng hóa trao đổi để quản lý, kiểm soát chặt chẽ tình hình dịch COVID-19 nhằm phát hiện sớm và cách ly người/vật nhiễm COVID-19 ngay tại vùng đệm, không để xảy ra tình huống phát hiện người/vật nhiễm COVID-19 ở điểm giáp biên dẫn tới hành động “đóng biên tức thời” của Trung Quốc.

Ngoài ra, đề xuất Chính phủ xem xét tiến hành một cuộc trao đổi cấp cao hơn giữa hai bên để đưa ra giải pháp tháo gỡ phù hợp. Mục tiêu ưu tiên là khẩn trương giải phóng lượng hàng hóa và xe tồn tại các cửa khẩu, đưa hoạt động xuất nhập khẩu hai nước dần trở lại bình thường trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc đảm bảo an toàn phòng chống dịch.

Với hàng nông sản sắp thu hoạch và chuẩn bị xuất khẩu sang Trung Quốc, đáng chú ý nhất là đề xuất Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn khẩn trương thông tin, làm việc với các địa phương trên cả nước để dừng tạm thời các chuyến hàng đang có kế hoạch vận chuyển lên cửa khẩu.

Đồng thời, các tổ chức, đoàn thể liên quan gấp rút khởi động chiến dịch tuyên truyền “người Việt hỗ trợ tiêu thụ nông sản Việt” dịp cận Tết để tìm đầu ra cho nông sản, giảm thiểu thiệt hại cho nông dân.

Điều này đồng nghĩa "chặn" tạm thời các chuyến hàng chuẩn bị lên cửa khẩu phía Bắc để giảm bớt áp lực thông quan tại biên giới. Lượng hàng này sẽ được “giải cứu” bởi chính người tiêu dùng trong nước hoặc chờ thông biên mới xuất đi.

Ngoài ra, Ban IV đề xuất một số biện pháp khác để giảm áp lực cho các tỉnh biên giới như hướng dẫn người nông dân trì hoãn thu hoạch (nếu có thể) hoặc tiếp tục bảo quản tại kho, để chờ giải phóng bớt hàng ùn ứ hiện tại thì mới tiếp tục đưa hàng mới về các cửa khẩu; thiết lập kênh thông tin, liên lạc thông suốt để điều tiết lượng hàng nông sản lên các cửa khẩu…