Thông báo trên tài khoản Twitter của mình, ông Bukele cho biết: “El Savador đã kết thúc ngày 10/5/2023 mà không có vụ giết người nào xảy ra trên toàn quốc. Điều này tương đương với việc quốc gia đã trải qua 365 ngày – một năm - mà không có vụ án mạng nào”.
Tuy nhiên, năm không có án mạng này không phải là một năm liên tiếp mà là 365 ngày được tích lũy trong 4 năm nhiệm kỳ của tổng thống của Bukele. Được đăng tải kèm một đoạn video 90 giây, nhà lãnh đạo El Savador gọi đây là sự phát triển chưa từng có trong lịch sử của quốc gia.
Nguyên nhân là do kể từ năm 2009, quốc gia này được coi là bạo lực nhất ở khu vực Mỹ Latin khi cứ mỗi 2 giờ lại xảy ra một vụ giết người. Tới năm 2015, số liệu của chính phủ ghi nhận tỷ lệ 103 vụ giết người trên 100.000 dân, đẩy tổng số vụ giết người tại đây lên tới ngưỡng hơn 6.600 vụ. El Savador trở thành quốc gia nguy hiểm nhất trên thế giới mà không có chiến tranh.
Trước khi Tổng thống Bukele nhậm chức hồi tháng 6/2019, đất nước này chỉ ghi nhận 2 ngày không có án mạng trong 15 năm. Tuy nhiên, tình hình hiện đã thay đổi và El Savador đang là “quốc gia an toàn nhất ở Mỹ Latin” theo hãng tin RT dẫn lời Tổng thống Bukele. Có nhiều người dân cũng nhận định rằng đây là chu kỳ hòa bình chưa từng thấy kể từ khi quốc gia này ra đời với tư cách là một nước cộng hòa.
Nhận định về nguyên nhân cho sự thay đổi mạnh mẽ này, ông Bukele cho biết nó tới từ chiến dịch đàn áp băng đảng của chính phủ. Từ tháng 3/2022, các nhà chức trách El Savador tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong bối cảnh bạo lực băng đảng gia tăng đột biến ở quốc gia 6,5 triệu dân.
Nhằm đối phó với các băng đảng khét tiếng như Mara Salvatrucha (MS-13), Barrio 18 và các băng đảng khác – những tổ chức được coi như khủng bố - chính phủ El Savador đã đình chỉ một số quyền hiến định và tiến hành đàn áp cũng như bắt giữ 65.000 tội phạm bị tình nghi có liên quan tới các băng đảng.
Để có thể chứa số lượng tù nhân khổng lồ này, chính phủ đã tiến hành xây dựng một nhà tù khổng lồ mang tên Trung tâm Giam giữ Khủng bố (CECOT) với khả năng giam giữ 40.000 phạm nhân trong điều kiện an ninh tối đa. Nhà tù này nằm cách thủ đô San Salvador 74 km về phía đông nam và được cho là nhà tù lớn nhất ở châu Mỹ với 8 tòa nhà được bảo vệ bởi 600 binh sĩ, 250 cảnh sát và được trang bị những thiết bị hiện đại nhất.
Động thái này vấp phải sự quan ngại từ các nhóm hoạt động nhân quyền về việc vi phạm hiến pháp và tiến hành bắt giữ nghi phạm mà không có trát. Tuy nhiên, các cuộc khảo sát tiến hành bởi nhiều tổ chức tại quốc gia này đều thể hiện người dân El Savador ủng hộ chính sách của chính phủ.
Hồi tháng 3 trước đó, hãng tin AP cũng phỏng vấn nhiều người dân bình thường tại đây và nhận được câu trả lời rằng họ cảm thấy nhẹ nhõm và tận hưởng cuộc sống hằng ngày mà không bị tội phạm có tổ chức khủng bố.
Song song với việc trấn áp các băng đảng, ông Bukele cũng thực hiện các cải cách kinh tế, bãi bỏ tất cả các loại thuế và thuế quan đối với lĩnh vực công nghệ thông tin và đặc biệt là giới thiệu Bitcoin như một loại tiền tệ hợp pháp ngang bằng với đồng USD.
Tuy nhiên, động thái này gặp phải sự phản đối mạnh mẽ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) do các nguyên nhân “rủi ro pháp lý, sự mong manh về tài chính và tính chất đầu cơ của thị trường tiền điện tử”.
