Giải thưởng VinFuture gọi tên ba ‘người hùng’ nghiên cứu vaccine mRNA

Lễ trao Giải thưởng khoa học công nghệ toàn cầu VinFuture lần thứ nhất tối 20/1 được đánh giá là sự kiện khoa học quốc tế, có sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới.

Trong phát biểu chào mừng sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh Việt Nam coi phát triển khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu để phát triển kinh tế xã hội một cách nhanh và bền vững, đồng thời thể hiện trách nhiệm của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế trong bối cảnh hội nhập hiện nay.

"Trong mùa đầu tiên, giải thưởng đã có sự tham gia từ 70 quốc gia, với 600 dự án tranh giải, trong đó có gần 100 dự án từ top 2% nhà khoa học được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới, hơn 1/3 ứng viên là nhà khoa học nữ, nhiều trong số đó đạt được nhiều giải thưởng cao quý trên thế giới. Đây là tín hiệu tích cực của một giải thưởng lớn và uy tín", Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá.

Sau những hồi hộp, Giải thưởng chính VinFuture trị giá 3 triệu USD đã được công bố thuộc về 3 nhà khoa học gồm GS. Katalin Kariko (Mỹ) - Phó chủ tịch cấp cao của BioNTech; GS. Drew Weissman (Mỹ) và GS. Pieter Cullis (Canada), với công trình đặc biệt về công nghệ mRNA, công nghệ gốc đứng sau các loại vaccine ngừa Covid-19 đang cứu sống hàng tỷ người trong cuộc chiến chống lại đại dịch lịch sử hiện nay.

Trong công trình nghiên cứu này, công nghệ sử dụng mRNA đã được sửa đổi, bao bọc trong các hạt nano lipid giúp ngăn hệ thống miễn dịch phản ứng với mRNA khi được đưa vào cơ thể và không gây ra các phản ứng cytokine, không gây độc tính hoặc tác dụng phụ. Dựa trên khám phá của hai Giáo sư Kariko và Weissman, cùng với việc tạo ra hạt nano lipid của Giáo sư Cullis, các hãng dược phẩm Pfizer-BioNTech và Moderna đã sản xuất được các loại vaccine phòng chống Covid-19 hữu hiệu trong thời gian kỷ lục.

Thủ tướng Phạm Minh Chính (thứ hai từ phải sang) trao giải thưởng cho ba nhà khoa học. Ảnh: VTC news

Với sự ra đời của vaccine Covid-19 sử dụng công nghệ mRNA, hàng trăm quốc gia đã được hưởng quyền lợi vaccine, hàng triệu người nhờ có vaccine, đã được bảo vệ mạng sống khỏi dịch bệnh Covid-19.

Chia sẻ cảm xúc sau khi nhận Giải thưởng lớn, "ngôi sao vaccine thế giới" GS. Katalin Kariko xúc động nói: “Tôi không thể thốt nên lời nào. Xin cảm ơn các bạn rất nhiều, xin cảm ơn các nhà sáng lập giải thưởng, Hội đồng giải thưởng! Đây là giải thưởng về điểm sáng khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế. Tôi rất vui mừng có mặt tại Việt Nam. Tôi đã được nghe nhiều câu chuyện tuyệt vời về văn hóa của những người bạn, những sinh viên Việt Nam đã cùng học với tôi từ những năm 1970".

Đại diện nhóm tác giả nghiên cứu cũng cho biết: “ Thật vui mừng vì những khám phá của chúng tôi đã đặt nền móng cho các loại vaccine mRNA. Cũng cần lưu ý rằng, các loại vaccine này đã được phát triển dựa trên thành quả khoa học và kỹ thuật của cả thế kỷ, cùng những khám phá của hàng trăm nghìn nhà khoa học, bác sĩ, kỹ sư và các chuyên gia để tạo nên tính hiệu quả và độ an toàn".

"Chúng tôi hy vọng rằng cuộc phiêu lưu khoa học của mình sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ các nhà nghiên cứu tiếp theo, để những đóng góp của họ sẽ nâng cao các kiến thức khoa học của nhân loại, chăm sóc và cải thiện cuộc sống của con người”, GS. Kariko chia sẻ thêm.

Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo, GS. Nguyễn Thục Quyên trao giải cho GS. Omar M. Yaghi về khám phá vật liệu khung cơ-kim (MOFs). Ảnh: T.H

Cùng Giải thưởng chính, lễ trao giải Vinfuture lần thứ nhất năm nay còn trao 3 giải đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD, dành cho Nhà khoa học nghiên cứu trong các lĩnh vực mới; Nhà khoa học nữ và Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.

Giải đặc biệt đầu tiên dành cho “Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới” thuộc về GS. Omar Yaghi (Mỹ), với công trình tiên phong khám phá ra vật liệu khung cơ-kim (MOFs). MOFs là là loại vật liệu có tính ứng dụng cao, có thể sẽ thay đổi cuộc sống của hàng triệu người đang sinh sống tại những nơi khan hiếm nguồn nước sạch, giúp tự chủ về nguồn nước và nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.

GS. Zhenan Bao nhận giải thưởng cho Nhà khoa học nữ với nghiên cứu "da điện tử". Ảnh: T.H

Hạng mục giải đặc biệt dành cho “Nhà khoa học nữ” được trao cho GS. Zhenan Bao (Mỹ), với nghiên cứu các vật liệu điện tử hữu cơ có đặc tính của da người. Nghiên cứu này có thể được ứng dụng vào các thiết bị điện tử để đeo và cấy ghép, mang lại trải nghiệm sống trọn vẹn hơn cho hàng triệu người khiếm khuyết các bộ phận cơ thể trên khắp thế giới hiện tại, cũng như tạo ra các đột phá về chăm sóc sức khỏe trong tương lai.

Giải đặc biệt dành cho "Nhà khoa học từ các nước đang phát triển" xướng tên vợ chồng hai nhà khoa học đến từ Nam Phi, GS. Quarraisha Abdool Karim và GS. Salim Abdool Karim, với nghiên cứu phát triển loại gel chứa dược chất tenofovir giúp kháng virus HIV và ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS.

Công trình nghiên cứu này đã đặt nền móng cho phương pháp điều trị dự phòng, đặc biệt dành cho phụ nữ trẻ và nữ vị thành niên và hạn chế nguy cơ lây nhiễm HIV cho trẻ sơ sinh. Tổ chức UNAIDS và WHO đều công nhận nghiên cứu của vợ chồng giáo sư Karim là đột phá khoa học quan trọng, có tác động to lớn đến nỗ lực ngăn ngừa đại dịch thế kỷ tại châu Phi và trên toàn thế giới.

Giải thưởng dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển thuộc về vợ chồng GS. Quarraisha Abdool Karim và GS. Salim Abdool Karim với đóng góp to lớn trong cuộc chiến chống HIV/AIDS trên toàn cầu. Ảnh: Baolaodong

Giải thưởng VinFuture được trao bởi quỹ VinFuture, do Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng và phu nhân Phạm Thu Hương sáng lập. Quỹ có sứ mệnh tôn vinh và hỗ trợ các nghiên cứu khoa học, các sáng chế công nghệ đột phá, đã đóng góp hoặc có tiềm năng đóng góp cho cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới trở nên tốt đẹp hơn, đồng kiến tạo môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai.

Giải thưởng VinFuture có ý nghĩa vô cùng quan trọng với Việt Nam. Không chỉ góp phần nâng tầm vị thế của đất nước trên bản đồ khoa học và công nghệ trên thế giới; VinFuture còn là cầu nối giữa cộng đồng khoa học trong nước với các nhà khoa học và công nghệ toàn cầu, tạo động lực cho việc phát triển và nghiên cứu khoa học công nghệ cao.

Ngay sau khi kết thúc Tuần lễ trao giải VinFuture lần thứ nhất, mùa giải VinFuture năm thứ hai chính thức được khởi động. Quỹ VinFuture sẽ mở cổng tiếp nhận đề cử từ ngày 15/2/2022 cho đến ngày 3/6/2022.