Ảnh minh họa.

Ngày 30/11 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Điện lực (sửa đổi) bao gồm 9 chương với 81 điều (hiệu lực thi hành từ ngày 1/2/2025), có nhiều thay đổi so với Luật Điện Lực 2004.

Trong báo cáo phát hành ngày 4/12, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng những sửa đổi, bổ sung trong Luật Điện lực năm 2024 là cần thiết để đáp ứng mục tiêu cung ứng điện, đặc biệt từ năm 2026 khi mà rủi ro thiếu điện là hiện hữu, đặc biệt ở khu vực miền Bắc.

Đơn vị phân tích ước tính hệ thống điện sẽ đạt tỷ lệ dự phòng khoảng 7% vào 2025, thấp hơn so với tiêu chuẩn 15%, và có rủi ro thiếu điện vào giai đoạn cao điểm mùa khô trong năm 2026. Lý do là từ 2022 tới nay, nguồn điện năng lượng tái tạo mới phát triển rất hạn chế vì thiếu cơ chế ưu đãi, trong khi đó nguồn năng lượng truyền thống như nhiệt điện than hay thủy điện không còn nhiều dư địa để phát triển, còn nhiệt điện khí gặp vấn đề về nguồn cung cấp khí nội địa suy giảm ở khu vực Đông Nam Bộ.

Công suất lắp đặt toàn hệ thống năm 2025 có khả năng chậm so với quy hoạch (GW).

VDSC tóm tắt một số nội dung trọng yếu được bổ sung và thay đổi trong Luật Điện lực năm 2024:

Ban hành cơ chế giá điện hai thành phần, tiến tới giảm thiểu và xóa bỏ bù chéo giữa các khối khách hàng và vùng miền (Điều 52). Đơn vị phân tích cho rằng trong giai đoạn đầu, cơ chế giá điện hai thành phần sẽ được áp dụng thí điểm với các khách hàng sản xuất có nhu cầu tiêu thụ điện lớn. Điều này giúp giảm yếu tố bù chéo giá điện giữa khách hàng sản xuất và khách hàng dân dụng, bên cạnh đó giúp EVN có thể tăng giá điện để cải thiện tình hình tài chính.

Bổ sung các dự án điện khẩn cấp để đảm bảo cung ứng điện, đặc biệt giai đoạn 2026 trở đi. Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định phê duyệt các dự án điện khẩn cấp trên cơ cở đề xuất, đánh giá của Bộ Công Thương và UBND tỉnh (Điều 16).

Khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân đầu tư các đường dây truyền tải từ cấp cao áp (220kV) trở xuống.

Phát triển dự án năng lượng tái tạo: Thí điểm các dự án năng lượng tái tạo theo mô hình DPPA (cơ chế mua bán điện trực tiếp) từ năm 2025, theo nghị định 80/2024/NĐ-CP. Bên cạnh đó, các dự án năng lượng tái tạo có thể vận hành theo cơ chế đấu thầu và đàm phán giá điện, theo Nghị định 115/2024/NĐ-CP.

Tạo cơ chế phát triển điện gió ngoài khơi: Thủ tướng Chính phủ và UBND tỉnh có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư dự án điện gió ngoài khơi, bên cạnh đó việc chuyển nhượng vốn dự án điện gió ngoài khơi sẽ được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Ngoài ra, các dự án điện gió ngoài khơi sẽ được hưởng ưu đãi miễn/giảm thuế tài nguyên môi trường và tiền sử dụng đất.

Ban hành cơ chế sản lượng hợp đồng dài hạn với điện khí LNG & điện gió ngoài khơi phát điện lên hệ thống điện quốc gia.

Bổ sung cơ chế xuất khẩu điện quốc gia. Luật quy định giá xuất khẩu điện sẽ được đàm phán thỏa thuận giữa bên bán và bên mua dựa trên quy tắc. Theo đó, có 2 cơ chế giá xuất khẩu điện áp dụng cho 2 hình thức xuất khẩu điện. Trường hợp xuất khẩu điện không thông qua hệ thống điện quốc gia, giá xuất khẩu điện không thấp hơn mức giá tối đa của khung giá phát điện trong nước tương ứng với loại hình phát điện do Bộ Công Thương ban hành. Trường hợp xuất khẩu điện thông qua hệ thống điện quốc gia, giá xuất khẩu điện dựa trên mức giá bán lẻ điện trong nước và không thấp hơn mức giá tối đa của khung giá bán lẻ điện bình quân.

Năng lượng nguyên tử được tái khởi động đầu tư. Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được tái khởi động. Theo quan điểm của VDSC, dự án sẽ được doanh nghiệp có vốn Nhà nước đảm nhiệm đầu tư và dự kiến sẽ phát triển theo mô hình lò phản ứng mô đun nhỏ (SMR) để đảm bảo an toàn vận hành và an ninh quốc phòng.

Với những nội dung sửa đổi, bổ sung theo Luật Điện lực 2024, đơn vị phân tích cho rằng các doanh nghiệp hưởng lợi sẽ là nhóm doanh nghiệp: Có hoạt động xây lắp điện khi mà nhu cầu đầu tư các đường dây truyền tải 220kV trở xuống dự kiến ở mức cao, có kế hoạch phát triển/có sẵn danh mục dự án năng lượng tái tạo và điện gió ngoài khơi.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Phải đảm bảo được nguồn điện sạch

Thông qua Luật Điện lực (sửa đổi), chưa xóa bỏ bù chéo giá điện

Tiếp tục giảm 2% thuế VAT, khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận