Qua buổi làm việc trực tuyến của Tổng cục Thuỷ sản với Ủy ban Châu Âu (EC), ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, EC khẳng định Việt Nam rất nỗ lực, với sự quan tâm chỉ đạo rất cụ thể từ Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành trong việc chống IUU.
Phía EC dự kiến nếu tình hình dịch bệnh ổn định, trong quý I/2022, EC sẽ sang Việt Nam kiểm tra trực tiếp tình hình triển khai thực hiện các khuyến nghị của EC về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) của Việt Nam. Từ đó có những khuyến cáo mới cho lộ trình gỡ “thẻ vàng” của Việt Nam.
Trong bốn nhóm khuyến nghị của EC, về pháp lý, phía EC đánh giá rất cao những chuyển biến của Việt Nam. Những rà soát sửa đổi trong khung pháp lý đều được gửi cho phía EC, về cơ bản EC đồng tình cao với những nội dung sửa đổi.
Về quản lý, theo dõi, giám sát tàu cá, trong giai đoạn vừa qua do dịch COVID-19 nên việc theo dõi, kiểm soát tàu cá gặp khá nhiều khó khăn. Số lượng tàu cá đi khai thác giảm.
Đáng chú ý, về truy xuất nguồn gốc, thời gian qua hàng hoá xuất khẩu sang thị trường EU có mức độ sai sót, mức độ trả lại rất ít so với những năm trước. Việt Nam đang làm tương đối tốt nội dung này.
Về thực thi pháp luật, hiện nay các tỉnh cũng đang rất tích cực trên cơ sở tuyên truyền, hướng dẫn cho bà con ngư dân.
Đối với những trường hợp vi phạm hoặc tái phạm, các địa phương cũng tăng cường việc xử phạt để nhanh chóng chấm dứt tình trạng vi phạm trong khai thác, đặc biệt là vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài.
Chấm dứt vi phạm IUU trước 31/12/2021
Bên cạnh những nỗ lực đáng ghi nhận, phía EC cũng đánh giá còn một số vấn đề tồn tại ở các địa phương, hay sự chuyển biến ở một số tỉnh còn chậm.
Cụ thể, việc quản lý, vận hành hệ thống thiết bị giám sát hành trình (VMS) còn chậm, tồn tại những tàu cá không duy trì VMS, đặc biệt là nhóm tàu lớn trên 24m.
Về quản lý tàu cá ra vào cảng hiện nay, Việt Nam có khoảng 49 cảng cá chỉ định và 66 cảng cá khác cho tàu 15m cập cảng. Phía EC yêu cầu Việt Nam kiểm soát cả ngoài 49 cảng cá chỉ định để đảm bảo sản phẩm thuỷ sản khai thác là hợp pháp.
Việc thực thi pháp luật thuỷ sản của Việt Nam đối với hành vi vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài còn rất hạn chế. Phía EC yêu cầu cần tăng cường, đẩy nhanh điều tra, xác minh các hồ sơ để xử phạt.
Về triển khai Hiệp định về Biện pháp quốc gia có cảng nhằm ngăn chặn, chống lại khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (Hiệp định PSMA), Việt Nam mới triển khai nên còn sai sót, còn cần tích cực cải thiện trong thời gian tới để đáp ứng yêu cầu.
"Mục tiêu chậm nhất cuối năm nay phải chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm, đưa hoạt động khai thác hải sản trở lại lành mạnh, thúc đẩy ngành thủy sản phát triển đúng hướng".
Đầu tháng 9 vừa rồi, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ra yêu cầu các bộ, địa phương chậm nhất phải chấm dứt tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định để gỡ thẻ vàng IUU trước ngày 30/12. Ngay sau đó, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đã đi kiểm tra chống IUU ở Thanh Hóa.
"Hiện các địa phương đang vào cuộc sát sao, từ cấp xã. Chủ tịch xã xuống tận cảng, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình của địa phương đạt 100%. Thủ tướng chỉ đạo năm 2022 ngành thủy sản phải gỡ thẻ vàng IUU. Với sự nỗ lực của Thủ tướng, Bộ NN&PTNT, địa phương, thẻ vàng IUU sẽ được gỡ bỏ trong giai đoạn 2022 - 2023", ông Hùng cho biết.
