Xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc đã liên tục ở mức 2 con số từ tháng 4/2021, do việc kiểm soát chặt thủy sản đông lạnh nhập khẩu tại các cảng chính của nước này.
Cùng với sự bùng phát Covid ở Việt Nam từ tháng giữa tháng 7, xuất khẩu sang Trung Quốc càng giảm sâu trong quý III: giảm 36% trong tháng 8 và 51% trong tháng 9.
Việc thắt chặt kiểm soát đã gây tắc nghẽn và tốn kém cho các nhà nhập khẩu Trung Quốc, ảnh hưởng đến lợi nhuận và nhu cầu của nhà nhập khẩu và cả các công ty xuất khẩu Việt Nam.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cho biết, từ quý III/2020, Trung Quốc đã nhiều lần thông báo phát hiện virus corona trên bao bì thủy sản đông lạnh nhập khẩu từ một số nước như Ấn Độ, Ecuador, Nga, Achentina… do vậy Hải quan nước này tuyên bố sẽ tăng cường thanh tra và kiểm tra thủy sản đông lạnh nhập khẩu để ngăn chặn sự bùng phát của virus.
Hàng trăm công ty xuất khẩu từ Ấn Độ, Ecuador, Nga, Indonesia đã bị đình chỉ xuất khẩu sang Trung Quốc 1-5 tuần vì lý do phát hiện covid. Riêng Ấn Độ có tới trên 70 công ty bị tạm ngừng nhập khẩu sang nước này.
Ngay tại Trung Quốc thì ngành sản xuất và xuất khẩu thủy sản cũng bị ảnh hưởng, nên dường như nước này muốn bảo hộ cho các sản phẩm thủy sản nội địa, tìm cách hạn chế nhập khẩu. Trung Quốc đã và đang tăng cường truyền thông mạnh người dân sử dụng sản phẩm nội địa.
Tính đến cuối tháng 9/2021, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc giảm 20,5% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 768 triệu USD.
Trong đó, 2 sản phẩm chủ lực là tôm và cá tra chiếm lần lượt 39% và 36% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản. Giá trị ước đạt 298 triệu USD và 279 triệu USD, giảm 23% và 20% so với cùng kỳ năm 2020.
Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội VASEP cho hay: "Với chính sách zero Covid-19, Trung Quốc kiểm tra ngặt nghèo hàng đông lạnh nhập khẩu, trong đó có thủy sản nên thời gian thông quan kéo dài. Thời gian qua, hàng loạt lô hàng từ Ấn Độ, Nga bị Trung Quốc phát hiện có virus SARS-CoV-2 trên bao bì khiến nhà nhập khẩu e ngại mua hàng. Người dân Trung Quốc chuyển hướng tiêu dùng thủy sản nội địa".
 |
Năm 2020, tổng nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc giảm 20% đạt 12,7 tỷ USD. Trong nửa cuối năm 2020, nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc giảm 31% xuống còn 5,95 tỷ USD, sau khi giảm 6% trong nửa đầu năm đạt 6,7 tỷ USD.
Tiêu thụ thủy sản bình quân của Trung Quốc là 26,4 kg vào năm 2020, giảm so với 32,8kg năm 2019. Năm 2021, tình hình nhập khẩu thủy sản của nước này vẫn trì trệ.
Mới đây, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) cho biết sẽ tăng cường kiểm tra đối với thủy sản chuỗi lạnh. Đến ngày 29/10, GACC đã kiểm tra hơn 400 nhà sản xuất thực phẩm chuỗi lạnh quốc tế và đình chỉ 154 công ty nhập khẩu do có mầm bệnh từ các nhân viên.
GACC đã lấy khoảng 3,2 triệu mẫu thực phẩm nhập khẩu, trong đó có 499 mẫu dương tính với COVID-19. Cơ quan này cũng đình chỉ nhập khẩu đối với 221 công ty quốc tế từ 1-4 tuần sau khi phát hiện các bao bì sản phẩm của họ dương tính với COVID-19.
Theo Vasep, trước tình trạng này, dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc tiếp tục giảm sâu 3 tháng cuối năm, đạt 242 triệu USD trong quý IV, giảm 40%. Tổng xuất khẩu thủy sản sang thị trường này cả năm 2021 ước đạt khoảng 1 tỷ USD, giảm 26%.
