Giải tỏa ách tắc cửa khẩu cần đồng lòng giữa các bộ, ngành và doanh nghiệp

Nỗ lực “khơi thông” các cửa khẩu

Tại cuộc họp Ban chỉ đạo giải quyết tình hình ùn tắc hàng hóa tại cửa khẩu biên giới phía Bắc ngày 18/1, do Bộ Công Thương chủ trì, Cục Xuất nhập khẩu cho biết trong năm 2021, phía Trung Quốc liên tục thắt chặt các biện pháp phòng dịch tại các cửa khẩu khiến tình hình thông quan gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, chỉ có 12 cửa khẩu, lối mở biên giới phía bắc còn mở cửa, nhưng lượng xe xuất khẩu chỉ bằng 1/3 so với thông thường.

Thêm vào đó, nhiều nông sản xuất khẩu của Việt Nam vào chính vụ thu hoạch đã gây ra tình trạng ùn tắc hàng hóa, phương tiện trên diện rộng tại hai tỉnh Lạng Sơn và Quảng Ninh. Với đỉnh điểm hồi 24-25/12, khi con số đã lên tới gần 6.000 xe hàng hóa ùn tắc tại các khu vực cửa khẩu. Đồng thời, phía bên kia biên giới cũng tồn đọng hàng ngàn xe chờ làm thủ tục xuất khẩu hàng hóa sang Việt Nam.

Thời gian qua, lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành và Ủy ban Nhân dân (UBND) các tỉnh biên giới đã liên tục có các biện pháp để xử lý tình trạng ùn tắc này. Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã tổ chức 2 cuộc họp trực tuyến vào các ngày 26/12/2021 và 8/1/2022 về vấn đề này. Cùng với đó, Bộ trưởng Công Thương đã gửi thư cho các đối tác Trung Quốc và chỉ đạo các đơn vị có liên quan của Bộ tổ chức hội đàm với tỉnh Quảng Tây và Bộ Thương mại Trung Quốc để bàn giải pháp tháo gỡ ách tắc tại khu vực cửa khẩu.

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam và gần đây nhất, ngày 13/01/2022, trực tiếp điện đàm với Thủ tướng Quốc Vụ viện Trung Quốc Lý Khắc Cường, để trao đổi về các biện pháp nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác song phương, trong đó có việc giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa xuất nhập khẩu và phương tiện tại khu vực biên giới.

Theo ông Phan Văn Chinh, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, nhờ nỗ lực và thiện chí của tất cả các bên, tình hình đã có sự cải thiện đáng ghi nhận. Trung Quốc đã nối lại thông quan một số mặt hàng nông sản quan trọng của Việt Nam như thanh long.

Cuộc họp nhằm sớm xúc tiến các công tác điều tiết và khơi thông các khu vực cửa khẩu. Ảnh: vietnamplus.vn

Thông tin từ ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, tính đến 20 giờ ngày 17/1, tổng xe nông sản tồn tại các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn gồm cửa khẩu Hữu Nghị 673 xe, cửa khẩu Tân Thanh 373 xe, cửa khẩu Chi Ma 77 xe. Đến nay, chỉ còn cửa khẩu Hữu Nghị đang thông quan, còn cửa khẩu Tân Thanh đã dừng thông quan. Cửa khẩu Chi Ma cũng mới dừng thông quan cách đây 3 ngày khi phía Trung Quốc phát hiện một ca F0 làm công việc bốc xếp ở đây.

Tuy nhiên, mỗi ngày, vẫn có một lượng xe hàng hóa đổ về các cửa khẩu của tỉnh này, theo tính toán, lượng xe quay đầu về “nội tiêu” và lượng xe được đưa lên cửa khẩu là tương đương.

Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn cũng cho biết, nếu mỗi ngày xuất khẩu được 100 xe và trong vài ngày tới, 2 cửa khẩu Tân Thanh và Chi Ma được thông quan trở lại thì mới có thể giải quyết hết được lượng hàng tồn. Tuy nhiên, phía Trung Quốc đã thông báo 29 Tết sẽ nghỉ Tết Nguyên đán. Do đó, Lạng Sơn vẫn tích cực đàm phán với phía bạn để giải quyết việc thông quan.

Còn tại Quảng Ninh, ông Nguyễn Tường Văn, Chủ tịch UBND tỉnh chia sẻ từ ngày 11/1 đến nay, các cửa khẩu của Quảng Ninh đã thông quan được 1.076 xe, trung bình 100 xe/ngày qua 2 cửa khẩu. Dù vậy, do vẫn có xe lên cửa khẩu hàng ngày nên hiện vẫn còn 1.367 xe đang chờ thông quan. Phía Trung Quốc cũng có thông báo sẽ làm xuyên Tết để thông quan hàng hoá nhưng tốc độ thông quan đang hoàn toàn phụ thuộc vào số lượng người làm ở cửa khẩu.

Hiện Quảng Ninh đã thông báo tạm dừng tiếp nhận hoa quả, hàng đông lạnh của các địa phương và triển khai các giải pháp chống dịch nhằm tránh trường hợp hàng hóa bị phía bạn trả về

Trong khi đó, ông Hoàng Xuân Ánh, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng, cho biết tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh hiện còn tồn một số ít xe xuất khẩu, chủ yếu là gỗ ván, tiêu, điều, chỉ có một vài xe chở thanh long tại cửa khẩu Trà Lĩnh. Số xe chờ nhập khẩu chủ yếu là than cốc và máy móc nhưng số lượng không nhiều.

Tuy nhiên, theo ông Ánh, lượng xe thông quan tại cửa khẩu Cao Bằng chỉ đạt khoảng 40 xe/ngày với 20 xe cho mỗi chiều xuất – nhập khẩu do phía Trung Quốc đang giới hạn lượng xe thông quan. Lãnh đạo tỉnh Cao Bằng cho hay, địa phương đã chuẩn bị lực lượng chức năng làm việc 24/24h đồng thời trao đổi với phía Trung Quốc ở nhiều cấp.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giao nhiệm vụ cụ thể cho Ban chỉ đạo để thúc đẩy tiến độ thông quan hàng hóa. Ảnh: vietnamplus.vn

Vẫn còn nhiều khó khăn

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho hay: “Dù các khuyến cáo với các địa phương vùng trồng nông sản tạm dừng đưa hàng lên cửa khẩu liên tục được đưa ra, nhưng thực tế các địa phương cũng không thể nắm được mỗi ngày từ địa phương mình có bao nhiêu chuyến xe, mặt hàng để khuyến cáo. Bởi đây là hợp đồng của các doanh nghiệp, người dân, nhà vườn với nhau".

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) phải phối hợp với nhau nắm tình hình các địa phương để có con số rõ ràng nhằm điều hành dễ hơn.

Về phía Bộ Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đơn vị phải nỗ lực hết sức, bằng mọi cách phải đảm bảo thông quan hàng hóa nông sản. Ông nhấn mạnh, về lâu dài, cần sản xuất kinh doanh theo đúng nguyên tắc của kinh tế thị trường. Tinh thần chung là phải rõ về quan điểm, nhất quán trong hành động, nỗ lực hết mình.