Phiên tòa xét xử vụ Việt Á dự kiến kéo dài trong 20 ngày. Hội đồng xét xử gồm 5 người, do thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ tọa.
Hơn 70 luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích của các bị cáo và CTCP Công nghệ Việt Á, trong đó cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long có 4 luật sư bào chữa.
Những vụ đại án dự kiến được xét xử trong năm 2024 là vụ án liên quan đến CTCP công nghệ Việt Á (đến nay đã thụ lý với 38 bị cáo); vụ án liên quan đến Công ty TNHH Thương mại dịch vụ khách sạn Tân Hoàng Minh (đã thụ lý với 15 bị cáo), vụ án liên quan đến Công ty cổ phần Tập đoàn FLC và vụ án Vạn Thịnh Phát…
Bị cáo Phan Quốc Việt (tổng giám đốc Công ty Việt Á) bị xác định có vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án này và bị đưa ra xét xử về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và Đưa hối lộ.
Hai cựu bộ trưởng là Chu Ngọc Anh (cựu bộ trưởng Khoa học và Công nghệ, cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội) và Nguyễn Thanh Long (cựu bộ trưởng Y tế) bị đưa ra xét xử về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Nhận hối lộ.
Các bị cáo còn lại bị đưa ra xét xử về các tội đưa hối lộ; vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi; nhận hối lộ.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm soát nhân dân tối cao, đầu năm 2020, khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh, Học viện Quân y được giao triển khai đề tài nghiên cứu kit test Covid-19, nhằm giúp Việt Nam chủ động vật tư y tế chống dịch.
Phan Quốc Việt đã thông đồng với Trịnh Thanh Hùng (khi đó là Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ) tác động người liên quan để Công ty Việt Á được tham gia cùng Học viện Quân y. Bị cáo Chu Ngọc Anh, khi là Bộ trưởng Khoa học Công nghệ đã ký quyết định đồng ý việc này.
Ngay sau khi được chuyển giao quy trình nghiên cứu kit xét nghiệm, Việt giao cấp dưới tiếp tục phát triển để sản xuất, rồi xin cấp phép lưu hành, kinh doanh thương mại.
Trong quá trình để Việt Á được tham gia nghiên cứu, cấp phép lưu hành sản phẩm, Phan Quốc Việt đã hối lộ cho bị cáo Chu Ngọc Anh 200.000 USD; bị cáo Trịnh Thanh Hùng 350.000 USD; bị cáo Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) 50.000 USD và bị cáo Nguyễn Văn Trịnh (cựu trợ lý của nguyên phó thủ tướng) 200.000 USD.
Ngoài ra, một số bị cáo khác ở Bộ Y tế cũng bị cáo buộc có hành vi nhận hối lộ, làm sai quy định giúp Công ty Việt Á được phép sản xuất kit test để bán thương mại. Trong đó có bị cáo Nguyễn Thanh Long khi giữ chức Thứ trưởng Bộ Y tế nhận 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh (cựu Phó trưởng Phòng giá, Cục Quản lý Dược) nhận 4 tỷ đồng; Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị công trình) nhận 300.000 USD; Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Tài chính - kế hoạch) nhận 100.000 USD.
Trong giai đoạn bán kit xét nghiệm, Việt đưa hối lộ cho Giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến 27 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra phân tích, các khoản nhận trên là tiền "hưởng lợi" do lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Các cán bộ trên được xác định không có sự bàn bạc, gây khó khăn để Việt phải đưa tiền nên không cấu thành hành vi đưa, nhận hối lộ.
Trước đó, từ 27 - 29/12/2023, Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội đã đưa ra xét xử Phan Quốc Việt và 6 người khác trong đại án Việt Á, phần do quân đội giải quyết.
Trong vụ án này, bị cáo Phan Quốc Việt bị Hội đồng xét xử Tòa án Quân sự Thủ đô tuyên phạt 15 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; 10 năm tù về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; tổng hợp hình phạt là 25 năm tù.
Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Trịnh Thanh Hùng 15 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
