Kinh tế được dự báo tiếp tục phục hồi dù gặp nhiều thách thức trong quý IV

Tại Hội nghị “Giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế”, chiều 12/9, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng cho biết, từ đầu năm 2020 đến nay, tình hình thế giới có nhiều biến động rất nhanh, phức tạp, khó lường với nhiều diễn biến mới, chưa từng có tiền lệ, rất khó dự báo hoặc không thể dự báo. Các rủi ro, bất định ngày càng gia tăng, biến động chính sách ngày càng nhanh.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. Ảnh: VGP

Cụ thể, nguy cơ suy thoái tại một số nền kinh tế lớn trở nên rõ ràng hơn, tình trạng thất nghiệp tại Mỹ tăng so với đầu năm 2022. Nguồn cung khí đốt trở thành thách thức chưa từng có tại EU. Mỹ và các nước G7 áp trần giá dầu xuất khẩu của Nga, áp lực tăng giá dầu tiếp tục có xu hướng yếu đi nhưng còn khó dự đoán. Hạn hán kéo dài trên diện rộng tại Trung Quốc, EU. Chính sách của Mỹ về công nghiệp bán dẫn cũng có sự thay đổi.

Cùng với đó, căng thẳng địa chính trị gia tăng tại một số khu vực. Trong khi Trung Quốc và một số nước gia tăng mức độ nới lỏng chính sách tài khóa, tiền tệ thì Mỹ, EU, Anh và nhiều nước phát triển tiếp tục thu hẹp chính sách.

Thách thức trong những tháng cuối 2022 và năm 2023

Theo Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, tăng trưởng kinh tế trong quý III/2022 mặc dù dự báo đạt cao, nhưng mức tăng so sánh trên nền tăng trưởng quý III/2021 rất thấp (-6,17% so với cùng kỳ) là điều đáng lưu ý.

Bên cạnh đó, áp lực và thách thức trong những tháng cuối năm 2022, năm 2023 ngày càng gia tăng. Những áp lực này đến từ hoạt động sản xuất, kinh doanh tuy đã phục hồi nhưng còn gặp nhiều khó khăn.

Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng

“Khó khăn chủ yếu do giá xăng dầu, vật tư đầu vào, chi phí sản xuất cao, tình trạng thiếu hụt lao động cục bộ ở một số địa phương. Trong khi đó, bối cảnh quốc tế có nhiều khó khăn, ảnh hưởng tới khả năng thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước của doanh nghiệp, có thể tác động tới thu ngân sách ngay từ cuối năm 2022 và đầu năm 2023”.

Một khó khăn khác đến từ thu hút đầu tư nước ngoài khi FDI đăng ký cấp mới 8 tháng đầu năm 2022 chỉ bằng 56,1% so với cùng kỳ, ảnh hưởng đến tiềm năng mở rộng sản lượng của khu vực FDI.

"Khó khăn này có thể tác động kim ngạch xuất nhập khẩu, cán cân vãng lai, dự trữ ngoại hối, tỷ giá trong trung và dài hạn. Chất lượng FDI chậm được cải thiện, thiếu các dự án có quy mô lớn", Bộ trưởng KH&ĐT phân tích.

Xuất khẩu đối mặt với thách thức không nhỏ, thị trường bị thu hẹp khi kinh tế Mỹ và nhiều nước phát triển có nguy cơ rơi vào suy thoái, làm gia tăng áp lực lên nguồn thu ngoại tệ, cán cân thanh toán quốc tế.

Đầu tư công tiếp tục là điểm nghẽn, chưa có chuyển biến đáng kể. Một số chính sách, giải pháp chậm triển khai, phần nào làm giảm hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng, phục hồi nền kinh tế. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 31/8/2022 đạt 39,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2021 (40,6%).

Thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản vẫn tiềm ẩn rủi ro. Các quy định về phát hành trái phiếu riêng lẻ chậm hoàn thiện, ảnh hưởng đến phát triển các kênh huy động vốn mới cho doanh nghiệp, gia tăng áp lực lên hệ thống ngân hàng.

Quan điểm chỉ đạo là giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường đầu tư.

Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, có nguy cơ "dịch chồng dịch" cùng với sự bùng phát của các dịch cúm A, sốt xuất huyết... có thể gây khó khăn cho sản xuất trong nước, bảo đảm cung - cầu lao động, hàng hóa thiết yếu.

Nền kinh tế còn nhiều tồn tại, khó khăn, thách thức ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu dài hạn. Năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao, năng lực sản xuất trong nước còn hạn chế, thiếu liên kết với khu vực FDI, cũng như các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dự báo tình hình cuối năm 2022 và năm 2023

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã đưa ra các dự báo để chuẩn bị phương án điều hành từ sớm, từ xa.

Theo người đứng đầu Bộ KH&ĐT, kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng chậm lại. Báo cáo tháng 7 của IMF dự báo giảm xuống còn 3,2% vào năm 2022, thấp hơn 0,4 điểm phần trăm so với dự báo tháng 4, gia tăng khả năng suy thoái trong ngắn hạn.

“Việc điều chỉnh chính sách của các nước lớn trong trung và dài hạn có thể trở thành vòng lặp: thắt chặt - suy thoái; nới lỏng - tăng trưởng; lạm phát cao - thắt chặt. Từ đó tiềm ẩn rủi ro đến ổn định thị trường tài chính, tiền tệ, an ninh năng lượng, an ninh lương thực và các vấn đề địa chính trị khu vực, toàn cầu”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ rõ.

Giá điện, khí đốt, lạm phát có khả năng đạt đỉnh trong năm 2022, đầu năm 2023 trước khi giảm dần và ổn định từ cuối năm 2023 khi chuỗi cung ứng toàn cầu dần phục hồi, các điều chỉnh chính sách nhằm kiềm chế lạm phát sẽ phát huy hiệu quả.

Xu hướng phân mảng, khu vực hóa, cạnh tranh kinh tế ngày càng gia tăng. Thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, bão lũ, hạn hán… có chiều hướng diễn biến phức tạp, trái quy luật, khó dự báo hơn.

Trong bối cảnh đó, theo Bộ trưởng Dũng, nền kinh tế trong nước sẽ tiếp tục phục hồi, nhưng tăng trưởng kinh tế khả năng sẽ khó khăn hơn trong quý IV và trong năm 2023. Xu hướng chung của nhiều tổ chức quốc tế là nâng dự báo tăng trưởng năm 2022 và hạ dự báo tăng trưởng năm 2023 của Việt Nam.

Tuy nhiên, hoạt động sản xuất, kinh doanh sẽ tiếp tục khởi sắc nhờ nguồn vốn đầu tư công từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và 3 Chương trình mục tiêu quốc gia được đẩy mạnh giải ngân.

“Trong bối cảnh đó, giữ vững ổn định chính trị, ổn định kinh tế vĩ mô cùng với tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh sẽ là nền tảng quan trọng để thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển”, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.