Tại tọa đàm “Số liệu thống kê và truyền thông chính sách” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức ngày 19/6, Tổng cục Thống kê (GSO) đã giải đáp các băn khoăn của dư luận xã hội về số liệu thống kê thời gian qua, trong đó có nội dung CPI và số liệu thất nghiệp.
Về số liệu CPI được đánh giá là vẫn ở mức “đẹp như mơ” nhưng giá cả hàng hóa tăng liên tục, bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ thống kê giá khẳng định, quy trình thống kê của GSO hoàn toàn đảm bảo đúng phương pháp luận quốc tế và số liệu trung thực.
“Một nguyên tắc được nhiều thế hệ GSO kiên định đến ngày hôm nay là không có con số thống kê đẹp, không có con số thống kê xấu mà chỉ có con số chính xác, trung thực và rõ ràng. Nguyên nhân lương thực giá tăng không cao chủ yếu do nguồn cung dồi dào nhưng nhu cầu lương thực thực phẩm không tăng nhiều”, bà Nguyễn Thu Oanh nhấn mạnh.
Bà Oanh cho biết, về phương pháp luận, GSO khi thống kê về giá đều có sự đồng hành của các tổ chức thế giới như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hay Ngân hàng phát triển châu Á (ADB), đảm bảo tính so sánh của thông lệ quốc tế.
Hiện nay để tính CPI của Việt Nam, có 752 mặt hàng không bao gồm vàng và USD. Căn cứ vào danh mục hàng hóa đại diện cả nước, GSO xây dựng danh mục hàng hóa từng địa phương và mạng lưới điều tra gồm: Cửa hàng, siêu thị, trung tâm thương mại, điểm bán lẻ.
“Sau đó, GSO xác định cơ cấu chi tiêu của hộ gia đình tương ứng với các nhóm danh mục hàng hóa. Hàng tháng, tại 63 địa phương, hơn 2.000 điều tra viên sẽ tiến hành điều tra tại hơn 40.000 điểm điều tra giá. Quy trình này được tiến hành rộng khắp 63 tỉnh/thành, 3 lần/tháng”, bà Nguyễn Thu Oanh cho biết thêm.
Về tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam, ông Phạm Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động chia sẻ, số liệu lao động việc làm hoàn toàn căn cứ vào cuộc điều tra lao động việc làm được thực hiện hàng tháng từ mùng 1 đến mùng 7.
Điều tra được tiến hành trên 18.000 hộ/tháng, 1 năm sẽ điều tra trên 200.000 hộ. Cuộc điều tra này đã được tiến hành trong 20 năm, với sự đồng hành của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) với bảng hỏi hơn 70 câu chặt chẽ.
Đối tượng điều tra là những người lao động từ 15 tuổi trở lên và sẵn sàng làm việc trong thời gian tham chiếu (từ mùng 1-7). “Nếu người được hỏi trả lời không muốn làm việc trong thời gian tham chiếu thì không coi đó là thất nghiệp”, ông Nam giải thích.
Theo ông Phạm Hoài Nam, tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam thường ngang bằng Thái Lan và cao hơn Lào, Campuchia. Đây là những nước đều được ILO đồng hành trong điều tra lao động, việc làm.
Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động cũng cho biết thêm về đặc điểm của lao động Việt Nam, trong đó, lao động phi chính thức chiếm đến 65%. “Chúng ta nhìn thấy nhiều công nhân mất việc, giảm việc làm nhưng đây là khu vực chính thức. Không thể thống kê nguyên khu vực này mà cần tính cả khu vực phi chính thức”, ông Phạm Hoài Nam lý giải.
Điều này cũng diễn ra tương tự với các địa phương, tại TP HCM, Bình Dương, công nhân mất việc nhiều nhưng những khu vực khác thì không. Do đó, thống kê cần rộng khắp cả nước chứ không riêng những phần chiếm số lớn.
“ILO rất tin tưởng số liệu thống kê của GSO và bảo hộ dữ liệu mà họ đã đồng hành cùng Việt Nam trên thế giới”, Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động nhấn mạnh thêm.
“Cần bắt mạch đúng bệnh để có cái nhìn chính xác”
Chia sẻ tại tọa đàm, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê khẳng định, có thể hoàn toàn yên tâm về phương pháp luận thống kê của GSO. Hàng năm, thủ trưởng cơ quan thống kê các nước trên toàn thế giới sẽ có 1 tuần họp tại cơ quan thống kê Liên hợp quốc để thống nhất về phương pháp luận.
"Cần bắt mạch đúng bệnh thì mới có thể đưa ra những giải pháp tối ưu cho các vấn đề của đất nước. Ngành thống kê luôn xác định việc đổi mới, nâng cao chất lượng thông tin thống kê là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài thể hiện trong nhiều hoạt động của ngành”.
Trong thời gian qua, ngành thống kê Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng thông tin thống kê và phổ biến thông tin với nhiều hình thức đa dạng, phong phú tới đông đảo đối tượng trong nước và quốc tế.
“Ngành thống kê luôn xác định chất lượng thông tin, tính minh bạch kịp thời được ưu tiên hàng đầu. GSO đã ban hành những bộ chỉ tiêu đảm bảo tính so sánh quốc tế và đại diện cho Việt Nam, xây dựng những khung đánh giá để theo dõi với các định hướng của Nghị quyết”, bà Hương cho biết.
Đến nay, GSO đã thay đổi cách thức thu thập, có đến 85% chỉ tiêu thống kê là sử dụng điện tử website thay vì dùng giấy như trước.
Đặc biệt, GSO đã tham vấn nghiệp vụ chuyên sâu của các chuyên gia đến từ ILO, UNFPA, IMF, ADB… để có những hỗ trợ kỹ thuật hiện đại, tiên tiến tương đồng với cơ quan thống kê thế giới.
Trong thời gian tới, Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương cho biết, GSO sẽ công bố thống kê về nhiều chỉ tiêu mới như kinh tế số, logistics, kinh tế xanh, việc làm xanh… Qua đó, chất lượng thông tin thống kê của Việt Nam ngày càng được nâng lên, đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của người dùng tin trong nước và quốc tế.
