Lộ diện chủ nhân giải thưởng giá trị lớn nhất thế giới tại VinFuture 2023

Giải thưởng VinFuture 2023 với chủ đề "Chung sức toàn cầu", một chủ đề mang tính nhân văn và thời đại, khuyến khích vượt ra khỏi những giới hạn thông thường để tạo ra sự phát triển mới của khoa học - công nghệ, chung tay giải quyết các bài toán cấp bách mà nhân loại đang phải đối mặt.

Hệ thống giải thưởng năm nay bao gồm 4 hạng mục, trong đó giải thưởng chính trị giá 3 triệu USD, một trong những giải thưởng có giá trị lớn nhất thế giới. Bên cạnh đó, 3 giải đặc biệt trị giá 500.000 USD/giải dành cho nhà khoa học nữ, nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển và nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới.

4 công trình đạt giải đã xuất sắc vượt qua gần 1.400 đề cử ấn tượng đến từ 90 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đây đều là các sáng kiến đột phá, có tác động sâu rộng tới hiện tại và tương lai nhân loại, thuộc các lĩnh vực quan trọng và có tác động ngày càng rõ rệt đến đời sống của hàng tỷ người trên thế giới gồm năng lượng xanh và bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu, nông nghiệp bền vững và an ninh lương thực cùng y học sức khỏe.

Tại lễ trao giải tối 20/12, Giải thưởng Chính VinFuture 2023 trị giá 3 triệu USD (tương đương 73 tỷ VND) đã được trao cho 4 nhà khoa học: GS Martin Andrew Green (Australia), GS Stanley Whittingham (Mỹ), GS Rachid Yazami (Morocco), GS Akira Yoshino (Nhật Bản) với phát minh đột phá kiến tạo nền tảng bền vững cho năng lượng xanh thông qua việc sản xuất bằng pin mặt trời và lưu trữ bằng pin Lithium-ion.

Đây là các công trình đột phá chung sức tạo nên cuộc cách mạng về năng lượng xanh bền vững cho thế giới hiện tại. GS Martin Green cùng nhóm nghiên cứu với công nghệ Bộ phát thụ động và Tiếp điểm phía sau (pin mặt trời PERC) đã phát triển và thúc đẩy hiệu suất chuyển đổi năng lượng từ 15% lên 25%, đồng thời đạt được hiệu quả ở cả những khu vực có điều kiện ánh sáng không thuận lợi. Kể từ khi được sản xuất đại trà vào năm 2012, pin mặt trời PERC đã chiếm tới 60% thị phần thị trường pin mặt trời trên toàn thế giới.

Bên cạnh Giải thưởng Chính, VinFuture 2023 cũng trao 3 giải Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD dành cho các nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, nhà khoa học nữ và nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.

Trong đó, Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho GS Daniel Joshua Drucker (Canada), GS Joel Francis Habener (Mỹ), GS Jens Juul Holst (Đan Mạch) và PGS Svetlana Mojsov (Mỹ) với công trình tiên phong "Khám phá vai trò của các peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả và thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh".

Chủ nhân của Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới tại VinFuture 2023.

Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển đã vinh danh GS. Gurdev Singh Khush (người Mỹ gốc Ấn) và GS. Võ Tòng Xuân (người Việt Nam) vì những đóng góp quan trọng trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực.

GS Gurdev Singh Khush đã đi tiên phong trong việc tạo ra các giống lúa với khả năng kháng nhiều loại sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn và cho năng suất cao như IR36, IR64...

Chủ nhân của Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.

Trong đó, IR64 và các thế hệ con cháu đã được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia như Phillipines, Indonesia, Bangladesh, Ấn Độ… còn IR36 thì được phổ biến tại các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam nhờ nỗ lực quan trọng của GS Võ Tòng Xuân.

IR36, IR64 hiện là những giống lúa phổ biến nhất tại khu vực nhiệt đới Châu Á, giúp giảm chi phí sản xuất và gia tăng sản lượng, hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu, góp phần thúc đẩy tính bền vững của nông nghiệp trên toàn cầu.

Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nữ vinh danh GS Susan Solomon (Mỹ) cho đóng góp quan trọng trong việc "Khám phá cơ chế gây suy giảm tầng ozone ở Nam Cực", góp phần thúc đẩy Nghị định thư Montreal một nỗ lực quan trọng giúp giảm lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.