Đây là một trong những kiến nghị được Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản (JCCI) gửi tới Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên năm 2024 sáng 19/3.
Ông Muto Shiro, Phó Chủ tịch kiêm trưởng ban pháp chế của JCCI cho hay, mặc dù Hội đồng cố vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng đã xác định các vấn đề và thực hiện nhiều cải cách khác nhau như đơn giản hóa luật và các quy định, số hóa thủ tục hành chính, nhưng JCCI vẫn mong muốn được thấy nhiều nỗ lực hơn nữa để tiếp tục cải cách thủ tục hành chính.
Đại diện JCCI chia sẻ cũng chậm trễ trong việc cấp giấy phép kinh doanh/nhiều giấy phép hành chính khác. Chẳng hạn, trong các lĩnh vực kỹ thuật số như chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, mặc dù tiến độ phát triển các sản phẩm và dịch vụ đổi mới sáng tạo là đáng chú ý, nhưng một số doanh nghiệp hội viên vẫn lo ngại sẽ bỏ lỡ cơ hội kinh doanh tại Việt Nam do việc chậm cấp giấy phép kinh doanh cho chuyển đổi số như Thương mại điện tử.
"Chúng tôi tin rằng việc cấp giấy phép kinh doanh nhanh chóng sẽ giúp tạo dựng hoạt động kinh doanh bằng cách sử dụng những công nghệ tiên tiến này," ông Muto Shiro khẳng định.
Ngoài ra, trong phát triển cơ sở hạ tầng quy mô lớn, như các dự án xây dựng nhà máy điện, phát triển đô thị, có những trường hợp phải mất hơn 10 năm mới hoàn thành thủ tục do chậm trễ trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất và cấp các giấy phép liên quan, dẫn đến chậm trễ trong dự án cơ sở hạ tầng.
Nêu quan điểm, JCCI nhấn mạnh, việc hoàn thành các dự án phát triển cơ sở hạ tầng có thể được đẩy nhanh bằng cách đẩy nhanh quá trình kiểm tra và cấp giấy phép cần thiết.
Cũng theo chia sẻ của JCCI, trong nhiều trường hợp, cơ quan có thẩm quyền yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ hơn và nộp thêm hồ sơ ngoài quy định của pháp luật khi đăng ký hoạt động với cơ quan liên quan hoặc xin giấy phép kinh doanh, dẫn đến thủ tục hành chính bị chậm trễ.
Ví dụ, theo như đánh giá trước đây của Sáng kiến Chung Việt Nam – Nhật Bản, có nhiều yêu cầu bất hợp lý về cấp phép mua lại, đăng ký đầu tư, kinh doanh của Sở Kế hoạch và Đầu tư, và Phòng Đăng ký Kinh doanh cũng như các điều kiện, yêu cầu hồ sơ không theo quy định pháp luật về việc cấp các loại giấy phép kinh doanh khác nhau của Bộ Công Thương và Sở Công Thương.
Bên cạnh đó, tình trạng chậm trễ trong thủ tục hoàn thuế Giá trị gia tăng do cơ quan thuế áp đặt các điều kiện khắt khe hơn cũng gây khó khăn tài chính cho các công ty do dòng tiền eo hẹp.
"Chúng tôi mong muốn các thủ tục hành chính được thực hiện suôn sẻ, kịp thời, không đặt ra các điều kiện hoặc yêu cầu nộp hồ sơ ngoài quy định của pháp luật", đại diện JCCI kiến nghị.
Cần bãi bỏ thủ tục phê duyệt giao dịch M&A không cần thiết
Chia sẻ băn khoăn của mình, Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham) đề cập trường hợp tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài tăng về mặt pháp lý hoặc vì lý do an ninh quốc gia, Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh sẽ yêu cầu phê duyệt giao dịch M&A. Tuy nhiên, trong trường hợp mua bán và sáp nhập giữa các nhà đầu tư Hàn Quốc, dù tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không tăng, Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng vẫn yêu cầu phê duyệt giao dịch M&A.
Bên cạnh đó, ngay cả trong trường hợp sáp nhập hai công ty tại Việt Nam là những công ty con của cùng một tập đoàn của Hàn Quốc, phòng quản lý doanh nghiệp của Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh phụ trách sửa đổi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp vẫn yêu cầu doanh nghiệp phải xin phê duyệt giao dịch M&A từ phòng quản lý đầu tư thuộc cùng Sở Kế hoạch và Đầu tư.
Theo đó, phòng quản lý đầu tư tiếp nhận hồ sơ đăng ký phê duyệt giao dịch M&A lại cho rằng không cần phê duyệt M&A do không có lý do phê duyệt tăng tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài.
Ngay cả giữa các đơn vị của cùng một Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh cũng không thống nhất được ý kiến khiến các nhà đầu tư nước ngoài đang phải tốn thời gian và công sức không cần thiết để giải quyết vấn đề này. Do đó, đề nghị bãi bỏ thủ tục phê duyệt không cần thiết.
Cùng chung lo ngại về gánh nặng thủ tục hành chính, Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham) cho biết, với tư cách là nhà đầu tư lớn và thị trường trọng điểm cho xuất khẩu của Việt Nam, các công ty Hoa Kỳ quan tâm đến sự thành công liên tục của nền kinh tế và rất vui vì có cơ hội được làm việc với Chính phủ để giải quyết các vấn đề pháp lý.
Môi trường kinh doanh sẽ được cải thiện tốt nhất thông qua các biện pháp tăng năng suất, dỡ bỏ rào cản kỹ thuật và điều kiện kinh doanh, giảm thiểu chi phí không cần thiết.
"Việc giảm bớt sự phức tạp trong kinh doanh cũng sẽ mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp Việt Nam - đa phần là các doanh nghiệp vừa và nhỏ - sẽ thúc đẩy tinh thần kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế của Việt Nam," Ông Joseph Uddo, Chủ tịch Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham) nhấn mạnh.
