Theo nhiều nhà kinh tế, chính sách theo đuổi “Zero Covid” của Trung Quốc nhằm kiểm soát đại dịch tuyệt đối đang ảnh hưởng đến người tiêu dùng nhiều hơn là các nhà máy.
Khi chính quyền địa phương áp đặt nhiều hạn chế đi lại hơn và một số nơi phong tỏa để ngăn chặn biến chủng Omicron, các chuyên gia đang chuyển sang nhận định thận trọng đối với nền kinh tế Trung Quốc.
Ngày 11/1, Goldman Sachs đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2022 của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Hiện tại, các nhà phân tích tập trung vào tác động của chính sách trên đến chi tiêu tiêu dùng, vốn đã khá chậm chạp của Trung Quốc.
Tác động của “Zero Covid” trên mọi ngành
Trong một báo cáo hôm 11/1, Ting Lu, Trưởng nhóm kinh tế Trung Quốc của ngân hàng Nomura nhận định: “Khả năng lây lan nhanh của biến chủng Omicron đồng nghĩa là chi phí để thực hiện chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc đang tăng lên, trong khi lợi ích lại giảm đi”.
Ông cũng lưu ý, trong lĩnh vực dịch vụ khách sạn, hoạt động kinh doanh vẫn chưa phục hồi như trước đại dịch, người lao động trong ngành có thể đang rút tiền tiết kiệm và “thắt lưng buộc bụng” hơn.
Về mặt tích cực, chiến lược “Zero Covid”, cộng với khả năng huy động mọi nguồn lực của Bắc Kinh, được cho là đã mang lại lợi ích đáng kể cho người dân và nền kinh tế đất nước, với số ca tử vong theo báo cáo chính thức của nước này chỉ là 4 người kể từ giữa tháng 4/2020. Các nhà máy trở lại hoạt động hết công suất, tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng 31,0% trong 11 tháng đầu năm 2020”, ông Lu cho biết.
Kể từ khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, với chính sách không khoan nhượng với dịch Covid-19, Trung Quốc đã sử dụng các biện pháp kiểm dịch và hạn chế đi lại - cho dù trong nội địa hay với các quốc gia khác – để kiểm soát dịch bùng phát. Sau khi kinh tế suy thoái trong quý đầu tiên, Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn duy nhất trên thế giới tăng trưởng trong năm 2020.
 |
Hoạt động sản xuất ở các nhà máy Trung Quốc đã gia tăng trở lại, bất chấp dịch bệnh. Ảnh: TTXVN |
Theo phân tích của Dan Wang, nhà kinh tế trưởng tại Hang Seng China, tác động lớn nhất của “Zero Covid” là đối với ngành khách sạn, nhà hàng. Nghiên cứu cũng cho thấy, ngành sản xuất và nông nghiệp Trung Quốc bị ảnh hưởng ít nhất và đóng góp nhiều nhất vào tăng trưởng kinh tế.
Bà Wang cho biết: “Bằng các chính sách mạnh tay để ngăn chặn sự lây lan của virus, Trung Quốc đã có thể đảm bảo rằng tất cả các mắt xích trong chuỗi cung ứng đều hoạt động để sản lượng nông nghiệp và công nghiệp cao hơn”.
Sản xuất công nghiệp tăng 2,8% vào năm 2020 và tăng 10,1% trong 11 tháng đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm trước. Theo chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) cho biết, hoạt động của các nhà máy tại Trung Quốc bất ngờ tăng vào tháng 12/2021.
Các nhà máy ít bị ảnh hưởng hơn
Mặc dù nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với một số thách thức từ lạm phát giá hàng hóa cho đến cuộc khủng hoảng nợ trong ngành bất động sản, nhưng dữ liệu kinh tế cho thấy khả năng phục hồi sản xuất của các nhà máy rất mạnh mẽ.
Bà Yue Su, nhà kinh tế chính của The Economist Intelligence Unit, cho biết, tại Trung Quốc, các nhà sản xuất ít bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa trong thành phố vì các nhà máy thường nằm rải rác ở các khu công nghiệp ngoại ô, nơi nhân viên sống trong ký túc xá.
Bà lưu ý việc nhà cung cấp Foxconn của Apple đã có thể duy trì sản xuất như thế nào tại nhà máy của họ ở Trịnh Châu, Hà Nam, vào mùa hè năm ngoái bất chấp trận lũ lụt lịch sử khiến hơn 300 người ở tỉnh này thiệt mạng.
Bà cho rằng, các phương pháp tiếp cận khác nhau của chính quyền địa phương trong việc thực hiện chiến lược “Zero Covid-19” sẽ dẫn đến hiệu quả kinh tế khác nhau giữa các tỉnh trong năm 2022.
“Ví dụ như ở Thượng Hải, khi có một trường hợp mắc bệnh, họ sẽ chỉ phong tỏa một quận hoặc đường phố liên quan. Nhưng đối với các địa phương có nguồn lực chăm sóc sức khỏe còn hạn chế, họ có xu hướng phong tỏa toàn bộ thành phố ngay lập tức, giống như những gì đang diễn ra ở Tây An”, bà nói.
Thành phố Tây An, miền trung Trung Quốc, là một trong nhiều trung tâm công nghiệp của đất nước. Việc đóng cửa thành phố 13 triệu dân này từ cuối tháng 12/2021 đã góp phần khiến nhà kinh tế trưởng Li-Gang Liu của Citi Bank dự báo sản xuất công nghiệp có thể giảm xuống mức 3,5% vào tháng 12/2021, từ mức 3,8% trong tháng 11/2021.
Nhưng nhà phân tích Liu kỳ vọng, tăng trưởng thương mại của Trung Quốc “vẫn mạnh mẽ” ở mức cao trong hai năm qua.
Hơn một nửa số hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc đến từ các tỉnh Quảng Đông, Giang Tô và Chiết Giang, trên bờ biển phía nam hoặc đông nam gần Thượng Hải. Các khu vực kém phát triển hơn nằm ở miền trung và miền tây của đất nước 1,4 tỷ dân này.
Dữ liệu cho thấy tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc vẫn phục hồi trong suốt năm 2021, bất chấp nhiều cảnh báo về nhu cầu từ nước ngoài đang chậm lại.
Tuy nhiên, ở rủi ro lần này, các nhà máy ở các quốc gia khác có thể tiếp tục hoạt động nếu chính phủ của họ quyết định theo đuổi chiến lược “sống chung với Covid-19”.
Gary Ng, chuyên gia kinh tế tại châu Á – Thái Bình Dương tại Natixis nhận định: “Chiến lược “Zero Covid-19” của Trung Quốc có thể đảm bảo hoạt động bán lẻ, sản xuất công nghiệp tiếp diễn. Nhưng nếu thế giới thành công với cách “sống chung với Covid-19”, hai ngành này của Trung Quốc có thể gặp rủi ro về sự khác biệt tăng trưởng”.
Thêm nhiều rủi ro khác
Các nhà phân tích nhận định, Trung Quốc theo đuổi chiến lược “Zero Covid” cho đến cuối năm nay do các sự kiện chính trị quan trọng, từ Thế vận hội mùa Đông Bắc Kinh vào tháng 2 tới đến Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 20 dự kiến được tổ chức vào mùa thu. Điều đó tạo thêm nhiều áp lực cho lãnh đạo chính quyền địa phương.
 |
Trung Quốc sẽ theo đuổi chiến lược “Zero Covid” cho đến cuối năm nay do các sự kiện chính trị quan trọng. Ảnh: Getty Images |
Ngoài ra, giới chuyên gia còn cho rằng, chính sách phòng dịch nghiêm ngặt đã trở nên nhạy cảm về mặt chính trị theo những cách khác nhau.
Ngày 3/1, công ty tư vấn Eurasia Group có trụ sở tại Mỹ nhận định rằng, rủi ro hàng đầu cho năm 2022 là việc Trung Quốc không thành công với “Zero Covid” và tiếp tục phong tỏa nghiêm ngặt hơn, điều này sẽ khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã nhanh chóng chỉ trích bản báo cáo trên.
Các nhà nghiên cứu cũng lo ngại về số lượng người mắc Covid-19 ở nước này có thể phải nhập viện tăng lên trong điều kiện cơ sở hạ tầng y tế chưa đủ để đáp ứng được ngay lập tức.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Trung Quốc đã công bố một nghiên cứu vào tháng 11/2021, cho biết việc chuyển sang chiến lược “sống chung với Covid-19” của các quốc gia khác có thể dẫn đến hàng trăm nghìn ca mắc mới mỗi ngày và tàn phá hệ thống y tế quốc gia.
Biến chủng Omicron xuất hiện vào cuối tháng 11/2021 là một phiên bản đột biến của virus SARS-CoV-2, với khả năng lây lan cao.
Các báo cáo ban đầu cho thấy Omicron có thể ít gây tử vong hơn các chủng virus khác. Nhưng Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hôm 11/1 cho biết, Omicron có thể gây đe dọa tính mạng những người chưa được tiêm chủng, người cao tuổi và những người có bệnh lý nền.
Ngày 12/1, Trung Quốc ghi nhận 124 ca mắc mới Covid-19 trong tổng số 3.460 trường hợp đang được điều trị và không có ca tử vong mới. Các trường hợp mắc mới ở thành phố Tây An đã giảm xuống còn 6 ca, so với 63 ca một tuần trước đó.
