Thêm các cửa khẩu thông quan trở lại
Tại cuộc họp hôm qua, Bộ Công Thương cho biết, sau khoảng 10 ngày kể từ cuộc họp lần trước về ùn tắc xe hàng tại biên giới của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành (ngày 26/12/2021), tổng số xe còn tồn ở các cửa khẩu tính đến sáng 7/1 là 3.609 xe (giảm 2.484 xe), trong đó tại tỉnh Lạng Sơn còn tồn 2.015 xe (giảm 2.189 xe), tại tỉnh Quảng Ninh còn tồn 1.260 xe (giảm 295 xe).
Số lượng xe giảm phần lớn do các tài xế đã quay đầu tiêu thụ nội địa, chuyển hàng hóa sang xuất khẩu chính ngạch qua cửa khẩu Hữu Nghị hoặc chuyển sang xuất khẩu bằng đường biển, đường sắt. Cùng với đó, một phần là do nông sản đã hỏng, lái xe buộc phải đổ bỏ sản phẩm và quay về.
Mặc dù các tỉnh biên giới đã liên tục khuyến cáo nhưng rải rác vẫn còn tình trạng tiếp tục đưa nông sản (chủ yếu là dưa hấu) lên cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn), trung bình khoảng 10 xe/ngày.
Sau nhiều lần làm việc tích cực giữa các bộ, ngành, địa phương hai nước, tình hình đã cải thiện hơn. Tỉnh Quảng Tây ( Trung Quốc) đã khôi phục thông quan tại một số cửa khẩu. Như vậy, trên tuyến biên giới phía Bắc hiện nay đã có 10 cửa khẩu, lối mở hoạt động. Trong đó, có 4/7 cửa khẩu quốc tế gồm Cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn), Ga quốc tế đường sắt Đồng Đăng (Lạng Sơn), Ga quốc tế đường sắt Lào Cai, Cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành (Lào Cai). Cửa khẩu chính đang hoạt động là 4/6 cửa khẩu; cửa khẩu phụ đang hoạt động là 2/21; các lối mở, điểm thông quan vẫn đang tạm thời đóng.
Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho biết, hiện nay số lượng hàng tồn đọng tại các cửa khẩu chủ yếu là hàng xuất khẩu tiểu ngạch nên thông quan gặp nhiều khó khăn. Muốn chuyển sang xuất khẩu chính ngạch thì hàng hóa cần phải sạch và rõ ràng về nguồn gốc. Tuy nhiên, hiện nay nhiều sản phẩm chưa đáp ứng được hai tiêu chí này. Vì vậy lâu nay hàng hóa xuất khẩu chủ yếu phụ thuộc giao dịch ở chợ đường biên để xuất khẩu.
Nhằm sớm tháo gỡ khó khăn cho hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Ngoại giao tiếp tục đề nghị phía Trung Quốc thực hiện các thỏa thuận giữa hai nước về hoạt động của các cửa khẩu biên giới, trong đó đặc biệt lưu ý cần thông báo trước cho phía Việt Nam về việc đóng, mở các cửa khẩu song phương. Đồng thời tiếp tục phối hợp với các địa phương biên giới thúc đẩy Trung Quốc nâng cấp các cửa khẩu biên giới Việt - Trung.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành cùng phối hợp tiếp tục làm việc với phía bạn để bạn chia sẻ với mình. Trên cơ sở đó hai bên thống nhất với nhau để tăng thời gian thông quan, tiếp tục mở thêm nhiều cửa khẩu.
 |
Toàn cảnh cuộc họp. Ảnh: VGP |
Điều phối xuất khẩu qua đường sắt, đường biển
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế hướng dẫn các tỉnh, nhất là Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai triển khai xây dựng “vùng xanh”, “luồng xanh” ở khu vực biên giới với quy trình, tiêu chuẩn phòng chống dịch Covid-19 hài hòa với phía Trung Quốc, nhằm xây dựng và củng cố lòng tin về công tác phòng chống dịch, giúp phía bạn có thể yên tâm khôi phục hoàn toàn hoạt động thông quan tại tất cả các cửa khẩu.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, điều tiết sớm các phương tiện vận chuyển hàng hóa xuất khẩu qua các cửa khẩu biên giới sang Trung Quốc vào chờ tại các địa phương phía sau bởi với điều kiện hiện nay, năng lực thông quan tại các cửa khẩu chỉ có thể xử lý được lượng xe đang tồn tại các tỉnh biên giới phía Bắc từ nay tới Tết Nguyên đán.
Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn khẳng định tỉnh sẽ có thể giải quyết hết lượng xe ùn ứ trước dịp nghỉ Tết. "Với năng lực thông quan hiện nay từ 80-100 xe/ngày, dự kiến từ nay đến khi nghỉ Tết số lượng xe đang tồn tại Cửa khẩu Chi Ma sẽ được giải quyết".
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thanh Nam, dự kiến vào ngày 12/1, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ tổ chức cuộc làm việc với các hiệp hội, doanh nghiệp chủ lực để xuất khẩu thanh long sang Trung Quốc bằng đường biển. Hiện nhiều doanh nghiệp tại Bình Thuận, Long An và Tiền Giang đã đồng ý xuất khẩu qua đường biển.
Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Ngọc Đông khẳng định hoàn toàn có thể xuất khẩu qua đường sắt, đường biển sang Trung Quốc, riêng đường sắt, có thể chuyên chở 80 container hàng hóa mỗi ngày vào thị trường này, tuy nhiên phải là xuất chính ngạch, có hồ sơ đầy đủ.
Theo ông Lê Quang Trung, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, việc chuyển đổi từ đường bộ sang đường thủy, đường sắt hay không phụ thuộc vào tiêu chuẩn, nguồn gốc truy xuất, thủ tục giấy tờ. "Hàng xuất đường tiểu ngạch chỉ cần mở tờ khai và có giấy phép biên mậu, trong khi hàng chính ngạch cần nhiều tiêu chuẩn, thủ tục, giấy tờ nên ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí", ông Trung nói.
Cũng theo ông Trung, nếu doanh nghiệp xuất hàng có thể đáp ứng thủ tục, muốn chuyển từ đường bộ sang đường biển, Tổng công ty Hàng hải và các doanh nghiệp logistics sẵn sàng điều chuyển tàu đi chuyến quốc tế đưa về Quảng Ninh, Hải Phòng để chuyển hàng nông sản sang Trung Quốc. Các doanh nghiệp vận tải biển cũng sẵn sàng giảm giá vận chuyển, logistics, hỗ trợ bao gói, container...
Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ Chính phủ đã có chỉ đạo từ sớm về vấn đề tiêu thụ nông sản, nhất là việc xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới. Các cơ quan hữu quan của hai nước đã làm việc chặt chẽ, mở thêm một số cửa khẩu, tăng thời gian thông quan hàng hóa. Các địa phương biên giới đã chủ động thông tin về tình hình ùn tắc để khuyến cáo hạn chế đưa thêm hàng hóa lên cửa khẩu.
Bên cạnh đó, các địa phương tổ chức hỗ trợ cho nông dân, hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các cơ chế, cách thức điều hành để không còn tồn đọng xe, hạn chế tối đa thiệt hại cho nông dân, cho doanh nghiệp.
"Phải làm bài bản, căn cơ để chuyển từ xuất khẩu tiểu ngạch là chủ yếu sang xuất khẩu chính ngạch".
Trong những ngày tới, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngoại giao, Tài chính, ngành Hải quan, lãnh đạo các địa phương biên giới tiếp tục có các cuộc làm việc với các cơ quan chức năng, các địa phương của Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thông quan hàng hóa đang ùn tắc tại cửa khẩu, tăng thời gian thông quan, tăng số lượng cửa khẩu hoạt động.
Bộ Công Thương tích cực triển khai các giải pháp mở rộng thị trường, đẩy mạnh phân phối và tiêu thụ trong nước, đặc biệt là qua hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, chợ truyền thống. Các bộ, ngành, trong đó có ngành đường sắt, hàng hải nghiên cứu, có các giải pháp phục vụ việc đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch, hạn chế xuất khẩu tiểu ngạch.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng cho biết việc chuyển sang tiêu thụ tại thị trường nội địa đang được bộ xúc tiến. Hiện nay bộ đang liên hệ với các doanh nghiệp chế biến và nhiều doanh nghiệp đã thông báo sẵn sàng mua để chế biến như xoài, dứa.
Bộ đề nghị các bộ, ngành liên quan phối hợp mở, tổ chức các diễn đàn để kết nối vào các nhà máy chế biến, đặc biệt là với 3 tỉnh Long An, Bình Thuận và Tiền Giang là 3 địa phương có diện tích thanh long lớn nhất thì đồng thời cũng có nhiều nhà máy chế biến nông sản ở khu vực này.
Về các giải pháp lâu dài, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương xây dựng chương trình, kế hoạch tổng thể từ khâu quy hoạch, kế hoạch sản xuất, tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, mẫu mã, truy xuất nguồn gốc; nâng cao năng lực, chất lượng dịch vụ logistics; xác định rõ các thị trường tiêu thụ, để bảo đảm hàng hóa nông nghiệp đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch.
Từ tháng 9/2021, Chính phủ đã có văn bản giao các bộ, ngành, từ đó các bộ, ngành tiếp tục cụ thể hóa, hướng dẫn cho các địa phương, các sở để triển khai.
Tháng 12/2021, trước tình trạng ùn tắc hàng hóa kéo dài tại các cửa khẩu, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều biện pháp tháo gỡ vướng mắc.
Trong vòng 10 ngày, Chính phủ tổ chức 2 cuộc họp khẩn với các bộ, ngành, địa phương và có nhiều văn bản chỉ đạo. Đồng thời các bộ, ngành, địa phương cũng đã vào cuộc rất tích cực và đã đạt kết quả bước đầu.
