Các thị trường xuất khẩu chính của xuất khẩu cá tra gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc – Hong Kong, Liên minh châu Âu (EU) và thị trường thành viên thuộc khối CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương).
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Hoa Kỳ hiện là thị trường nhập khẩu lớn nhất mặt hàng cá tra của Việt Nam.
2 tháng đầu năm 2022 tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường Hoa Kỳ đạt 94,57 triệu USD, tăng 119,7% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, riêng tháng 2/2022 giá trị xuất khẩu đạt gần 42 triệu USD, tăng 167%.
VASEP dự báo, trong nửa đầu năm 2022, nhu cầu về cá tra của thị trường Hoa Kỳ vẫn ở mức cao.
Mặt khác, sau khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) công bố kết quả cuối cùng xem xét hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 17 (POR17) với cá tra phile đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam, đã có thêm doanh nghiệp cá tra Việt được hưởng lợi mức thuế 0% sang thị trường này. Điều đó tạo thêm thuận lợi cho cá tra của Việt Nam sang Hoa Kỳ, dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới.
Từ kết quả của POR17, tính đến ngày 21/3/2022 Việt Nam có tổng 4 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra được hưởng ưu đãi 0% vào thị trường Hoa Kỳ. Bao gồm: VINH HOANG Crop; VD TG; NAVICO và NTSF SEAFOODS.
Bối cảnh thế giới, việc cấm nhập khẩu tất cả thủy sản từ Nga từ ngày 25/3/2022 của Hoa Kỳ sẽ khiến nguồn cung thủy sản cho nước này sụt giảm. Nga là một trong những thị trường cung cấp cá minh thái lớn nhất của thế giới. Việc áp dụng lệnh cấm nhập khẩu từ phía Hoa Kỳ đặt thị trường này trước nhu cầu tìm kiếm các mặt hàng thủy sản thay thế cá minh thái như cá tra.
Đối với thị trường Trung Quốc – Hong Kong, xuất khẩu cá tra của Việt Nam 2 tháng đầu năm 2022 đạt 85,8 triệu USD, tăng 239,6% so với cùng kỳ năm 2021. Đây là thị trường nhập khẩu cá tra lớn thứ 2 (sau Hoa Kỳ) từ Việt Nam.
Tuy vậy, xuất khẩu cá tra sang thị trường này gặp nhiều khó khăn do chính sách kiểm soát chặt chẽ hàng thực phẩm đông lạnh nhập khẩu của Trung Quốc. VASEP dự báo những khó khăn này sẽ tiếp tục kéo dài trong tháng 3.
Thị trường Hong Kong (Trung Quốc), xuất khẩu cá tra ghi nhận tín hiệu tích cực sau gần 2 năm không ổn định. Cụ thể, 2 tháng đầu năm kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Hong Kong đã tăng 111% so với cùng kỳ năm 2021.
Với các thị trường khác, xuất khẩu cá tra sang các nền kinh tế thành viên thuộc CPTPP đạt 52,5 triệu USD trong 2 tháng đầu năm 2022, tăng 51,4% so với cùng kỳ năm trước.
Sau 2 năm bị tác động bởi Covid-19, sự phục hồi của các nền kinh tế tham gia CPTTPP đã kéo theo sự tăng trường nhu cầu nhập khẩu, trong đó bao gồm sản phẩm cá tra. Ngoài ra, các ưu đãi thuế theo hiệp định CPTPP cũng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp Việt.
Theo VASEP, nếu tình hình Covid-19 trên thế giới được kiểm soát tốt, kinh tế bình thường trở lại, dự báo trong ít nhất hai quý tới, xuất khẩu cá tra sang các nước thuộc CPTPP sẽ tăng trưởng dương tới hai con số.
Với thị trường EU, xuất khẩu cá tra sang thị trường này đầu năm 2022 ghi nhận đà hồi phục sau 2 năm chững lại hoặc giảm sút. Tính đến hết tháng 2/2022, xuất khẩu cá tra sang EU đạt 28 triệu USD, tăng 76% so với cùng kỳ năm 2021.
Cách đây hơn 10 năm, EU từng là thị trường nhập khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, sau giai đoạn “đỉnh” 2016 – 2018, xuất khẩu cá tra sang thị trường này đã chững lại. Do ảnh hưởng của Covid-19, nhiều khách hàng nhập khẩu cá tra đối mặt với khó khăn về tài chính khiến họ đề nghị giảm mua, hủy hoặc hoãn đơn hàng.
Thêm vào đó, chi phí logistics tăng cao, giá mua cá tra tại EU không hấp dẫn khiến nhiều doanh nghiệp vốn xuất khẩu sang EU đã dần chuyển sang các thị trường khác như Trung Quốc, Mexico, Brazil, Ai Cập, Colombia, Thái Lan. Đây là một trong những nguyên nhận chính khiến kim ngạch xuất khẩu cá tra sang thị trường EU sụt giảm.
Năm 2021, xuất khẩu cá tra của cả nước đạt khoảng 1,54 tỷ USD, tăng nhẹ so năm 2020.
