Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận đưa vào Chương trình hỗ trợ phục hồi kinh tế - xã hội sau dịch COVID-19 gói tín dụng và cơ chế chính sách phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là nhà ở cho công nhân, người lao động các khu công nghiệp, khu chế xuất.
Khảo sát của Bộ Xây dựng cho thấy, giai đoạn 2021-2025, nhu cầu về nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp khoảng 294.600 căn với tổng mức đầu tư khoảng 220.000 tỷ đồng.
Trong đó, nhà ở cho người thu nhập thấp khu vực đô thị khoảng 131.100 căn có tổng mức đầu tư ước tính 138.000 tỷ đồng; nhà ở cho công nhân khu công nghiệp là 163.500 căn với tổng mức đầu tư khoảng 82.000 tỷ đồng.
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh, gói tín dụng do Bộ Xây dựng đề xuất là 65.000 tỷ đồng. Trong số này có gói tín dụng 15.000 tỷ đồng nằm trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 – 2025.
Gói này gồm cấp vốn 14.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Chính sách xã hội cho các đối tượng khách hàng cá nhân theo quy định của Luật Nhà ở vay để mua, thuê mua hoặc xây dựng, cải tạo sửa chữa nhà ở theo quy định.
1.000 tỷ đồng cấp bù lãi suất cho các ngân hàng thương mại do Nhà nước chỉ định cho các chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và cho các đối tượng cá nhân được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội vay theo quy.
Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đề nghị Chính phủ giao cho bộ việc chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể và kế hoạch thực hiện.
Còn gói tín dụng 50.000 tỷ đồng sẽ theo hình thức Ngân hàng Nhà nước tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại để cho các đối tượng vay như: công nhân, người lao động làm việc trong các khu công nghiệp được vay ưu đãi từ Chương trình để mua, thuê mua nhà ở xã hội; chủ đầu tư dự án nhà lưu trú cho công nhân khu công nghiệp thuê; chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua cho các đối tượng theo quy định của Luật nhà ở.
Đối tượng thụ hưởng của gói tín dụng hỗ trợ thực hiện chính sách nhà ở xã hội trong Chương trình phục hồi kinh tế bền vững đến năm 2023 là chủ đầu tư các dự án nhà lưu trú cho công nhân thuê, dự án nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua.
Cùng đó, công nhân, người lao động làm việc trong các khu công nghiệp cũng được vay ưu đãi từ Chương trình để mua, thuê mua nhà ở xã hội. Đối tượng khách hàng cá nhân khác thì được vay từ gói tín dụng bù lãi suất từ Ngân hàng Chính sách xã hội.
Đặc biệt, Bộ Xây dựng yêu cầu rõ, các dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân thuê phải có chất lượng xây dựng như nhà ở thương mại; phải được quy hoạch, thiết kế, thi công, nghiệm thu đưa vào sử dụng đảm bảo cân đối hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, không gian, hài hòa kiến trúc cảnh quan trong phạm vi đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và tuân thủ các quy định của quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành về quy hoạch, xây dựng, nhà ở, phòng cháy chữa cháy…
Ngoài ra, chủ đầu tư phải đảm bảo đầu tư các cơ sở hạ tầng thiết yếu như: trường học, nhà trẻ, cơ sở khám chữa bệnh, sinh hoạt cộng đồng, văn hóa, thể dục, thể thao... trong và ngoài dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân thuê, đặc biệt là tại khu vực có đông công nhân và người lao động.
Để lựa chọn chủ đầu tư, Bộ Xây dựng đề xuất, trường hợp dự án nhà lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp thuê thì giao doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp làm chủ đầu tư dự án nhà lưu trú công nhân trên phạm vi đất kinh doanh – dịch vụ của khu công nghiệp đó. Với dự án nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua thì lựa chọn chủ đầu tư theo pháp luật hiện hành.
Bên cạnh đó, chủ đầu tư các dự án trong Chương trình được hưởng ưu đãi của chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, Nghị định số 49/2021/NĐ-CP và các pháp luật khác liên quan. Khi chủ đầu tư thực hiện giải phóng mặt bằng (nếu có) và được khấu trừ chi phí này khi nộp tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp được thuê nhà công nhân để bố trí cho công nhân của mình lưu trú. Chủ đầu tư được áp dụng hình thức tự thực hiện đối với các công tác tư vấn, thi công xây lắp nếu có đủ năng lực theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Với dự án nhà lưu trú cho công nhân khu công nghiệp thuê thì chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong khu nhà ở công nhân được hạch toán vào chi phí giá thành hạ tầng chung của cả khu công nghiệp – Bộ Xây dựng nêu rõ.
Hiện giá cho thuê đối với các dự án nhà lưu trú cho công nhân thuê được Bộ Xây dựng đề xuất sẽ do UBND cấp tỉnh, thành phố phê duyệt căn cứ theo đề nghị của chủ đầu tư, theo nguyên tắc không được tính các ưu đãi của nhà nước vào giá thuê và bảo đảm lợi nhuận định mức tối đa bằng 10% tổng vốn đầu tư xây dựng và thời hạn thu hồi vốn tối thiểu là 20 năm. Giá bán, cho thuê, cho thuê mua đối với các dự án nhà ở xã hội thực hiện theo pháp luật nhà ở xã hội hiện hành.
Một trong những nội dung được quan tâm khi thực hiện chương trình là vốn tín dụng và cách thức triển khai. Bộ Xây dựng đề xuất, Ngân hàng Nhà nước thực hiện tái cấp vốn để hỗ trợ cho các ngân hàng thương mại cho vay hỗ trợ nhà ở theo quy định - khoảng 50.000 tỷ đồng (khoảng 25% so với nhu cầu đầu tư xây dựng nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2025 là 220.000 tỷ đồng) với lãi suất và thời hạn phù hợp để cho các đối tượng thuộc chương trình vay ưu đãi.
Ngân hàng Nhà nước thực hiện tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại được chỉ định cho vay hỗ trợ các đối tượng thuộc chương trình. Các ngân hàng thương mại thực hiện cho vay đối với khách hàng là đối tượng thuộc chương trình này theo quy định của pháp luật hiện hành về cho vay của tổ chức tín dụng và các quy định do Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn.
Ngoài ra, các ngân hàng thương mại có trách nhiệm xem xét, thẩm định, quyết định cho vay đối với khách hàng và chịu trách nhiệm về quyết định cho vay của mình với lãi suất ưu đãi bằng khoảng 50% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường nhưng không vượt quá 6%/năm trong 5-15 năm.
Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đề xuất đưa gói tín dụng theo hình thức tái cấp vốn vào nội dung Chương trình phục hồi kinh tế bền vững đến năm 2023 và các cơ chế chính sách đặc thù để thực hiện Chương trình, trình cơ quan có thẩm quyền xem xét quyết định.
