Đưa Việt Nam thành hình mẫu thích ứng quy định chống phá rừng của EU

Nhằm tăng cường hợp tác Việt Nam – EU trong vấn đề phát triển bền vững, Đoàn công tác của Bộ NN&PTNT do Bộ trưởng Lê Minh Hoan dẫn đầu đã thăm và làm việc với các cơ quan của Ủy ban châu Âu (EC) tại Brussels, Bỉ. Trong phiên làm việc với Cao ủy Môi trường, đại dương và nghề cá và Tổng vụ Môi trường của EC vào 18/9, Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan nêu rõ chủ trương của Chính phủ Việt Nam trong chuyển đổi nông nghiệp sang hướng sinh thái, xanh và bền vững.

Việt Nam coi đây không chỉ là việc thực hiện các cam kết quốc tế mà là để tạo ra những giá trị mới cho phát triển nông nghiệp đi kèm với bảo vệ và phát triển môi trường bền vững; đóng góp cho phát triển bền vững toàn cầu.

Bộ trưởng cũng nêu rõ cam kết của Chính phủ Việt Nam trong phát triển ngành nông nghiệp minh bạch – trách nhiệm - bền vững khi Việt Nam đã trở thành nhà cung ứng lương thực thực phẩm lớn trên thế giới.

Đối với Quy định chống phá rừng châu Âu (EUDR), Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, thông điệp của Việt Nam trong việc tuân thủ EUDR không chỉ nhằm đáp ứng xuất khẩu nông sản (cà phê, gỗ, cao su) vào EU mà còn là cơ hội để phát triển ngành nông nghiệp của đất nước theo định hướng chiến lược là minh bạch, trách nhiệm, bền vững và tăng trưởng xanh.

Ngay khi EC thông qua EUDR, Bộ NN&PTNT đã có nhiều cuộc trao đổi chuyên sâu ở cả cấp kỹ thuật và cấp lãnh đạo EC và nhanh chóng chỉ đạo các cơ quan chuyên môn chuẩn bị Khung kế hoạch hành động thích ứng với EUDR.

Trong đó vào ngày 29/6/2023, Bộ đã ký kết Bản ghi nhớ với Sở NN&PNTNT của 5 tỉnh Tây Nguyên, hiệp hội ngành hàng và các đối tác quốc tế liên quan nhằm phối hợp thực hiện xây dựng các vùng sản xuất không gây phá rừng, suy thoái rừng; sản xuất bền vững kết hợp với các mục tiêu bảo tồn tài nguyên và đảm bảo an sinh xã hội tại địa phương.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan trao quà lưu niệm là sản phẩm OCOP cho Tổng vụ trưởng Tổng vụ Môi trường (EC) Florika Fink-Hooijer. Ảnh: Vụ Hợp tác Quốc tế - Bộ NN&PTNT

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng cho biết, các chuỗi cung ứng nông sản tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức để đáp ứng EUDR, đặc biệt trong các vấn đề về dữ liệu định vị, truy xuất nguồn gốc, triển khai hệ thống giám sát chống phá rừng.

Trong bối cảnh các tác nhân tham gia chuỗi giá trị ngành hàng ở Việt Nam chủ yếu có quy mô nhỏ, nguồn lực hạn chế, để thích ứng với EUDR, người đứng đầu Bộ NN&PTNT đề nghị các cơ quan EC tăng cường hợp tác với Việt Nam ở 6 nội dung.

Cụ thể, đề nghị EC có quy trình, lộ trình cụ thể đối với việc thực thi EUDR; ban hành tài liệu hướng dẫn cho các ngành hàng.

Bên cạnh đó, có giải pháp giảm thiểu chi phí cho các tác nhân trong chuỗi giá trị trong việc thích ứng với EUDR, đặc biệt là về dữ liệu định vị, truy xuất nguồn gốc. Đề nghị EU phối hợp với Bộ NN&PTNT và các tổ chức quốc tế dựa trên mức độ thông tin khái quát hiện có, để xác minh mức độ rủi ro của các vùng sản xuất cà phê của Việt Nam để áp dụng các biện pháp phù hợp.

Xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp, đưa Việt Nam thành trường hợp điển hình hỗ trợ của EU và các đối tác thực hiện thích ứng với EUDR. Đồng thời, thiết lập đường dây nóng xử lý vấn đề trong thực thi Quy định chống phá rừng EU...

Tại các phiên làm việc, Cao ủy Môi trường, đại dương và nghề cá Virginijus Sinkevičius và Tổng vụ trưởng Tổng vụ Môi trường Florika Fink-Hooijer cho rằng, thông điệp của Việt Nam về việc biến thách thức thành cơ hội đã tạo cảm hứng cho EC trong làm việc với các đối tác và là hình mẫu toàn cầu về thích ứng với EUDR và phát triển bền vững.

Cà phê, cao su, gỗ và sản phẩm gỗ là những ngành hàng chủ lực của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi quy định EUDR. Ảnh: Vụ Hợp tác Quốc tế - Bộ NN&PTNT

EC cam kết sẽ tích cực hỗ trợ Việt Nam theo định hướng phát triển bền vững và tăng trưởng xanh. Đặc biệt, EC cho rằng quan hệ hợp tác và đối tác với Việt Nam sẽ góp phần thúc đẩy thương mại toàn cầu bền vững.

Theo đó, EC sẽ triển khai dự án “Nông nghiệp bền vững vì các hệ sinh thái rừng” (Dự án SAFE). Dự án này sẽ hỗ trợ chuyển đổi các chuỗi cung ứng bền vững, không gây phá rừng theo quy định EUDR tại Việt Nam, trong đó tập trung vào ngành hàng cà phê (vốn là ngành bị ảnh hưởng chính bởi EUDR).

Bên cạnh đó, EC khuyến khích các tập đoàn đa quốc gia lớn và các tổ chức phát triển như Sáng kiến Thương mại Bền vững (IDH) hợp tác với Bộ NN&PTNT theo hình thức đối tác công – tư. Việc hợp tác này nhằm triển khai việc xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu vùng trồng, truy xuất nguồn gốc một cách hiệu quả, chi phí thấp, tăng cường hệ thống giám sát và chuyển đổi sinh kế cho nông dân ở những vùng rủi ro. Đây là nền tảng để đảm bảo đưa Việt Nam vào nhóm rủi ro thấp khi áp dụng quy định EUDR, xây dựng uy tín và thương hiệu cho nông sản Việt Nam ở hiện tại và trong tương lai.

Kết thúc buổi làm việc, các đối tác EC đánh giá cao đề xuất của Bộ trưởng và mong hai bên thúc đẩy triển khai các sáng kiến, đề xuất của phía Việt Nam một cách sớm nhất, đưa Việt Nam trở thành hình mẫu toàn cầu trong hợp tác với EU về phát triển xanh, bền vững và thích ứng với EUDR.