Bước sang năm 2022, các doanh nghiệp (DN) phải đối mặt với những khó khăn về nhân sự do ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19. Với mục đích trao đổi và phân tích sâu hơn về xu hướng và gỡ nút thắt lao động sau đại dịch, ngày 20/01 hội thảo “Lời giải cho 3 bài toán lớn về nhân sự 2022” đã được triển khai dưới hình thức trực tuyến nhằm đưa ra các vấn đề liên quan đến biến động nhân sự năm 2021 và vấn đề khởi nghiệp năm 2022.
Ông Trần Trung Hiếu, CEO – Founder Công ty Cổ phần TopCV Việt Nam cho biết, bên cạnh vấn đề ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu thì dịch COVID-19 cũng tác động mạnh lên vấn đề nhân sự tại nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam.
Có rất nhiều công ty đã có sự thay đổi về mô hình kinh doanh, thậm chí là tạm dừng hoạt động dẫn đến việc biến động nhân sự thay đổi rất lớn trong năm qua. Đồng thời sự chuyển dịch của nhân sự trong thay đổi ngành nghề cũng diễn ra mạnh mẽ hơn so với giai đoạn bình thường sau đại dịch COVID-19.
Biến động về nhân sự trong năm 2021
Theo Tổng cục Thống kê, năm 2021 có tới 119,8 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Con số này tăng 17,8% so với năm 2020, trong đó hầu hết là doanh nghiệp thành lập dưới 5 năm, có quy mô vốn nhỏ.
Khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) với 3000 doanh nghiệp cũng nhận thấy, trung bình có 90,8% DN được hỏi cho biết đã giảm quy mô lao động trong thời kỳ dịch COVID diễn biến phức tạp.
Trước đó, biện pháp phòng bị của nhiều DN là cắt giảm nhân sự để đảm bảo nguồn quỹ lương, quỹ tiền mặt, sau đó tìm thời điểm thích hợp để quay trở lại. Đây là hành vi rất phổ biến trong năm 2021, đặc biệt là đối với doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, số lượng người lao động bắt buộc phải nghỉ việc chiếm từ 81% đến 90%.
Ông Hiếu cho biết, biến động nhân sự hay tình trạng nhân sự bắt buộc phải nghỉ do công ty tạm dừng hoạt động, cắt giảm nhân sự, thay đổi hướng triển khai đã ảnh hưởng đến nhân sự nói chung dù người lao động có muốn nghỉ hay không. Và biến động này đã tác động rất lớn đến nguồn nhân lực của cả nước.
Cũng theo số liệu của Tổng cục Thống kê, số lượng người thất nghiệp trong độ tuổi lao động năm 2021 là 1,4 triệu người, tăng 203,7 nghìn người so với cùng kỳ năm 2020.
Thống kê cho thấy, tuy rằng số lượng người lao động gia tăng, nhưng lượng tăng này lại đến từ các doanh nghiệp phải ngừng hoặc tạm ngừng hoạt động và cắt giảm nhân sự.
"Mức tăng này không đem lại sự tích cực cho thị trường, nó không nằm ở câu chuyện thị trường đang đào tạo ra được những người lao động có năng lực, có nhu cầu công việc cao. Đây cũng là một ảnh hưởng rõ ràng của dịch COVID-19 mang lại," ông Hiếu chia sẻ.
Mặc dù Chính phủ đã có những chính sách chủ động, thích ứng, linh hoạt trong phòng chống dịch COVID-19, vừa thực hiện phát triển kinh tế xã hội nhưng tính chung cả năm 2021, thị trường lao động vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn với tỷ lệ thất nghiệp cao hơn trước, trong đó khu vực thành thị vượt mốc 4%.
Khu vực này trong năm vừa rồi có rất nhiều người lao động dịch chuyển về quê, đặc biệt là các khối liên quan đến sản xuất, nhà máy, khu công nghiệp đều bị ảnh hưởng rất nhiều do lực lượng lao động đã chuyển dịch do ảnh hưởng từ những đợt giãn cách và thất nghiệp do dịch bệnh.
Thiếu hụt lao động ít nhiều tác động đến tình hình chung năm 2022
Theo CEO TopCV Việt Nam, mặc dù hiện nay có thể coi là giai đoạn bình thường mới, các chỉ thị giãn cách không còn như trước, nhưng những ảnh hưởng sau dịch tác động đến nguồn lao động thì vẫn còn nhiều.
Trước đó, vào quý IV/2021, số DN đăng ký thành lập mới đạt 31,4 nghìn doanh nghiệp cùng với số lao động đăng ký là 205,1 nghìn người, tăng 70,4% về số doanh nghiệp và 24,7% về số lao động so với quý III/2021. Điều đó chứng tỏ thị trường về nhu cầu tuyển dụng việc làm đã bắt đầu quay trở lại sau khoảng thời gian bị đứt gãy do dịch bệnh. Các doanh nghiệp buộc phải hoạt động và phát triển, lấy lại những thiếu hụt trong hoạt động kinh doanh trước đó. Nên nhu cầu tăng trưởng về tuyển dụng nhân sự được nhìn thấy rất rõ ở giai đoạn quý IV/2021 trở đi.
Các chuyên gia kinh tế cũng đánh giá, GDP quý I/2022 có thể tăng trưởng khoảng 6% nhờ vào một số ngành phục hồi mạnh mẽ trong năm nay. Bức tranh kinh tế được kỳ vọng sẽ quay trở lại phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022, người lao động sẽ có những cách thức, những lựa chọn, chủ động tìm kiếm các cơ hội mới.
 |
| Ông Trần Trung Hiếu, CEO – Founder Công ty Cổ phần TopCV Việt Nam ( Ảnh TopCV) |
Với những ngành nghề tăng trưởng rất mạnh về mặt tuyển dụng, ông Hiếu cho rằng: "Có thể nhìn thấy các mảng liên quan đến công nghệ thông tin đang chiếm nhu cầu tuyển dụng cao, khi mà càng dịch bệnh thì nhu cầu về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong việc giải quyết các vấn đề trong đời sống diễn ra mạnh mẽ. Công ty nào tận dụng được bối cảnh này để phát triển được các sản phẩm, công nghệ phục vụ cho đời sống thì nhu cầu tuyển dụng nhân sự cũng sẽ gia tăng. Tuy nhiên đây cũng là ngành được đánh giá là thiếu hụt trầm trọng lao động trong giai đoạn hiện tại."
Từ sau khi làn sóng COVID-19 gây cản trở lớn trước đó qua đi, các DN sẽ quyết định gia tăng nhu cầu tuyển dụng gần như ngay lập tức hoặc chỉ sau vài tuần đến một tháng trước đó. "Thị trường tuyển dụng chắc chắn sẽ có nhiều bùng nổ ngay từ đầu năm 2022 này." ông Hiếu nhận định.
Trước đó, người lao động luôn muốn có những gắn bó và ổn định trong công việc. Nhưng 2 năm trở lại đây, sau khi chịu tác động của dịch COVID-19 họ cũng đặt ra những bài toán là cần tìm kiếm các cơ hội, cần phải thay đổi để tìm đến những công việc đem lại thu nhập cũng như có sự phát triển trong tương lai chứ không muốn dậm chân tại một chỗ.
Khi mà tư duy của người lao động bắt đầu thay đổi, việc tuyển dụng sẽ sôi động hơn, các DN vì thế cũng có nhiều cơ hội để tuyển chọn nhân sự, đồng thời cũng sẽ khó hơn trong việc giữ chân lao động, cũng như tìm cho nhân sự cơ hội , sự thuyết phục để đưa ra được lý do tại sao họ chọn doanh nghiệp của mình mà không phải doanh nghiệp khác.
Từ đó, bài toán đặt ra cho các DN là cần phải có những chiến lược cụ thể nhằm thu hút và giữ chân người lao động, trước hết là cần xây dựng hình ảnh một doanh nghiệp tốt trong mắt ứng viên. Tạo ra môi trường làm việc linh hoạt, thích nghi với hoàn cảnh, với các chính sách phù hợp, chú trọng vào việc đảm bảo sức khỏe cũng như quyền lợi người lao động.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cần xây dựng chân dung ứng viên với bảng mô tả công việc, lộ trình thăng tiến thích hợp, cải cách tư duy tuyển dụng và chủ động hơn trong việc tìm kiếm nhân tài
