Cổ phiếu Grab Holdings Ltd., công ty taxi công nghệ và giao hàng lớn nhất Đông Nam Á, giảm chóng mặt trong phiên giao dịch đầu tiên sau khi hoàn tất sáp nhập với công ty séc trắng (SPAC) có tên Altimeter Growth Corp. - thương vụ SPAC lớn nhất từ trước đến nay trên thế giới... Đà tăng mạnh đầu phiên đã đẩy tổng giá trị vốn hóa của Grab lên tới hơn 51.6 tỷ USD. Tuy nhiên, kết thúc phiên giao dịch, cổ phiếu của Grab rơi về mức giá 8.75 USD/cp.
Grab “bốc hơi” khoảng 17 tỷ USD trong ngày đầu IPO tại Mỹ
Đây là phiên giao dịch đầu tiên của Grab trên thị trường đại chúng sau khi hoàn tất sáp nhập với công ty séc trắng (SPAC) có tên Altimeter Growth Corp. - thương vụ SPAC lớn nhất từ trước đến nay trên thế giới.
Grab đến nay vẫn chưa có lãi, nhưng vụ chào sàn thông qua SPAC của công ty đã thu hút sự ủng hộ mạnh mẽ của nhà đầu tư, với 4,5 tỷ USD tiền vốn được rót.
Thời điểm của vụ chào sàn này được cho là không thuận lợi. Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực taxi công nghệ, và sự xuất hiện của biến chủng Omicron có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Cổ phiếu Uber Technologies Inc. đã giảm hơn 10% kể từ khi tuyên bố phát hiện một biến chủng mới. Tuần trước, Singapore – quốc gia nơi Grab đặt trụ sở - đã cấm các chuyến bay từ 7 nước châu Phi. Ngày 2/12, Chính phủ Singapore cho biết đã phát hiện 2 ca nhiễm Omicron là người nhập cảnh.
Công ty có trụ sở ở Singapore này tạo ra “siêu ứng dụng”, trong đó cung cấp dịch vụ đặt xe, giao hàng và dịch vụ tài chính ở hơn 400 thành phố tại Đông Nam Á. Ngày 01/12, Giám đốc tài chính Grab Peter Oey cho biết trong cuộc phỏng vấn với MarketWatch rằng Công ty vừa trải qua “giai đoạn khó khăn nhất” trong quý 3/2021 vì tình trạng phong tỏa ở các nước Đông Nam Á, nhất là Việt Nam. Tuy nhiên, ông vẫn cho rằng Grab sẽ hồi phục và tiếp đà tăng trưởng, ngay cả khi xuất hiện biến chủng mới Omicron.
“Siêu ứng dụng của chúng tôi quá độc đáo tại Đông Nam Á”, ông nói. “Nó bao gồm dịch vụ đặt xe, giao thức ăn, giao hàng tạp hóa và hàng loạt sản phẩm dịch vụ tài chính trong 1 ứng dụng duy nhất”.
Những bên hậu thuẫn cho Grab bao gồm Didi Global Inc, Toyota Motor Corp. và quỹ Vision của SoftBank.
 |
Grab trên thị trường đại chúng sau khi hoàn tất sáp nhập với công ty séc trắng (SPAC) có tên Altimeter Growth Corp |
Bức tranh tài chính của Grab
Cũng giống với các hãng đặt xe và giao thực phẩm khác, Grab cũng thua lỗ rất nhiều từ khi thành lập trong năm 2012: Họ có khoản lỗ lũy kế 11.9 tỷ USD tính tới tháng 6/2021, theo bản cáo bạch.
Công ty gần đây ghi nhận lỗ ròng 988 triệu USD trong quý 3/2021, lỗ nặng hơn khoảng 366 triệu USD so với cùng kỳ. Grab cho biết doanh thu của họ giảm 9% so với cùng kỳ, xuống 157 triệu USD. Điều này là do các đợt phong tỏa ở Việt Nam trong quý 3. Ngoài ra, Grab cho biết số người dùng hàng tháng đã giảm 8% so với cùng kỳ vì các ứng dụng đặt xe và giao thực phẩm đã bị tạm ngưng trong thời gian phong tỏa tại Việt Nam.
Bên cạnh Việt Nam, Grab còn phục vụ khách hàng ở Campuchia, Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore và Thái Lan. Ông Peter Oey cho rằng, Grab có cơ hội khổng lồ với tổng giá trị thị trường của các sản phẩm cốt lõi như đặt xe, giao hàng và thanh toán lên tới 180 tỷ USD.
Công ty phải cạnh tranh với các nền tảng khác cũng như nhà hàng và cửa hàng có dịch vụ giao hàng riêng. Họ đã mua lại mảng kinh doanh ở Đông Nam Á của Uner trong năm 2018. Tuy nhiên, thỏa thuận không cạnh tranh với Uber sẽ hết hạn vào tháng 3/2023. Thêm một đối tiềm năng khác là Didi – vốn có thể bước vào thị trường sau khi thỏa thuận không cạnh tranh với Grab hết hạn.
Tuy nhiên, bức tranh tài chính của Grab Holdings Ltd. vẫn có lợi thế, đó là căn cứ vào triển vọng tăng trưởng ở Đông Nam Á. Nền kinh tế Internet của khu vực này được dự báo tăng gấp đôi so với hiện nay, đạt mức 363 tỷ USD vào năm 2025 – theo nghiên cứu của Gooogle, Temasek và Bain & Co..
 |
Hoạt động tại tám quốc gia và 398 thành phố, Grab đã trở thành công ty khởi nghiệp giá trị nhất Đông Nam Á - Ảnh minh họa |
Thách thức & triển vọng phục hồi của Grab
Sea Ltd., một công ty công nghệ khác có trụ sở ở Singapore và là công ty mẹ của sàn thương mại điện tử Shopee, đã chứng tỏ tiềm năng cho các nhà đầu tư. Sea lên sàn chứng khoán vào năm 2017 với tư cách một công ty game, sau đó mở rộng sang thương mại điện tử và thanh toán số. Cổ phiếu Sea đến nay đã tăng hơn 1.600%, đưa công ty trở thành doanh nghiệp đại chúng đắt giá nhất Đông Nam Á, với vốn hoá thị trường đạt khoảng 145 tỷ USD.
Đó là một trong những thách thức mà Grab đang đối mặt, đó là sự cạnh tranh ngày càng lớn ở Đông Nam Á, bao gồm từ Sea. Cạnh tranh trực tiếp hơn với Grab có ứng dụng gọi xe Gojek của Indonesia - công ty đã sáp nhập với sàn thương mại điện tử PT Tokopedia để trở thành GoTo. Sau khi sáp nhập, GoTo cũng đang chuẩn bị IPO ở Indonesia và ở Mỹ trong năm tới.
Dù vậy, Grab vẫn đang chiếm vị trí đi đầu trên thị trường và đã huy động được thêm hơn 4 tỷ USD tiền vốn từ vụ sáp nhập SPAC.
“Thế thống trị của Grab trên thị trường gọi xe ở Đông Nam Á giúp công ty này có lợi thế so với các đối thủ như GoTo và Sea, cho phép Grap duy trì dẫn trước trong các mảng giao hàng thực phẩm và mua đồ ăn trực tuyến”, nhà phân tích Nathan Naidu của Bloomberg nhận định.
Cổ phiếu Altimater Growth được bán lúc đầu với giá 10 USD/cổ phiếu và đã có một năm đầy biến động trước khi hoàn tất sáp nhập với Grab. Cổ phiếu này – hiện cũng chính là cổ phiếu Grab, tăng giá tới 17,06 USD/cổ phiếu trong phiên ngày thứ Tư, trước khi đóng cửa ở mức 11,01 USD/cổ phiếu.
