“Metaverse” là từ dùng để mô tả phần mềm và phần cứng cho phép người dùng chơi hoặc làm việc trong không gian 3D ảo. Nền tảng này cũng cho phép người dùng lấy thông tin từ internet và tích hợp nó với thế giới thực.
Theo những người ủng hộ công nghệ này, hiện metaverse mới có thể được truy cập thông qua điện thoại thông minh. Tuy nhiên khi phát triển hơn, người dùng có thể trải nghiệm nó thông qua thực tế ảo (VR) tiên tiến hoặc bộ kính thực tế tăng cường (AR).
Kể từ khi Apple lần đầu làm chao đảo giới công nghệ với điện thoại thông minh màn hình cảm ứng vào năm 2007, các tập đoàn công nghệ khổng lồ đang đánh cược rằng các thiết bị giúp người dùng đi vào một thế giới ảo sẽ mở ra cơ hội cho một thị trường phần mềm hoàn toàn mới. Nếu metaverse thành công, có lẽ tất cả những người có điện thoại thông minh ngày nay cũng sẽ sở hữu một cặp kính công nghệ hoặc set tai nghe VR trong một vài năm tới.
Chuyên gia phân tích Eric Sheridan của Goldman Sachs nhận định, các nền tảng công nghệ lớn, những bên hưởng lợi từ các ứng dụng điện toán di động, hiện đang chuyển hướng tới công nghệ AR. Những tập đoàn này nhận định xu hướng này sẽ là nền tảng điện toán tiếp theo cho tương lai. Theo ông Eric, sự thay đổi này là hoàn toàn hợp lý trong mô hình tiêu dùng và sẽ tạo ra các nhà lãnh đạo mới trong ngành.
Do đó, các công ty đang đổ những khoản tiền khổng lồ cho nghiên cứu và phát triển vào các nguyên mẫu và công nghệ nền tảng. Những động thái này nhằm chuẩn bị cho một cuộc chiến ảo sắp tới khi sản phẩm của họ được tung ra thị trường.
Theo Crunchbase, các nhà đầu tư mạo hiểm đã đầu tư tổng cộng 10 tỷ USD vào các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này vào năm 2021. Hơn nữa, con số này vẫn còn chưa bao gồm ngân sách từ các tập đoàn công nghệ lớn. Một ví dụ có thể kể đến là Mark Zuckerberg, giám đốc điều hành của Meta. Ông cho biết tập đoàn đã chi nhiều tiền cho VR và AR vào năm 2021 đến mức lợi nhuận của công ty bị sụt giảm 10 tỷ USD.
Theo dự đoán của Goldman Sachs, khoản tiền đầu tư đổ vào lĩnh vực này sẽ còn gia tăng hơn nữa trong tương lại khi các nhà đầu tư sẽ rót số vốn dự đoán đạt 1,35 nghìn tỷ USD vào việc phát triển các công nghệ này. Trong năm 2022, các tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới sẽ có những động thái khác nhau đối với thị trường này.
Meta
 |
Set kính Oculus Quest 2. Ảnh: Facebook |
Facebook coi công nghệ metaverse là trọng tâm mới của tập đoàn này. Trên thực tế vào năm 2021, công ty còn đổi tên thành Meta Platforms để phản ánh quyết tâm và tham vọng này của mình. So với các đối thủ khác trên thị trường, Meta đang ở vị thế dẫn đầu. Theo IDC, hiện tại tập đoàn này đang sản xuất và bán phần cứng VR; đồng thời chiếm tới 75% thị phần vào năm 2021.
Vào mùa Giáng sinh vừa qua, ứng dụng Oculus - ứng dụng được thiết kế để sử dụng bộ kính Quest 2, đã trở thành ứng dụng phổ biến nhất trong App Store tại Mỹ của Apple. Tuy chưa hoàn chỉnh, đây cũng là một dấu hiệu cho thấy có rất nhiều người dùng đã sẵn sàng cho một tương lai sử dụng công nghệ thực tế ảo.
Meta chưa công bố doanh số bán hàng cho set kính Quest của mình. Tuy nhiên Qualcomm, nhà sản xuất con chip trung tâm cho sản phẩm này, ước tính công ty đã xuất xưởng 10 triệu chiếc vào tháng 11/2021. Những con số này có tầm quan trọng lớn và thể hiện rằng tập đoàn này đã gặt hái được những thành công nhất định.
Trong năm 2022, Meta cũng đang có kế hoạch phát hành một bộ kính thực tế ảo tiếp theo có tên gọi là Dự án Cambria. Theo như công ty, thiết bị này sẽ có phần cứng giúp người dùng có trải nghiệm "thực tế hỗn hợp" tốt hơn. Hơn nữa, người dùng cũng có thể sử dụng camera bên ngoài kính VR để truyền tải thế giới thực. Meta cho biết set kính này cũng sẽ bao gồm các công nghệ như theo dõi khuôn mặt và cử động mắt – những công nghệ giúp cho thiết bị này điều phản hồi nhanh hơn với các lệnh của người dùng.
Việc sớm ra mắt thị trường đã giúp Meta có cái nhìn tốt hơn về những gì người dùng muốn trên set kính của mình. Trong tháng 1/2022, tập đoàn cũng đã cho ra mắt một nền tảng xã hội có tên là Horizon Worlds, nơi mọi người có thể tham dự các chương trình hài kịch và phim điện ảnh bên trong thế giới ảo của Facebook.
Ngoài ra, Meta cũng đã mua lại một số công ty sản xuất các ứng dụng phổ biến cho set kính Oculus, đáng chú ý nhất là Supernatural. Tuy nhiên, động thái này từ phía tập đoàn có thể vi phạm lệnh chống độc quyền. Theo The Information, Ủy ban Thương mại Liên bang đã mở một cuộc điều tra về thương vụ mua lại trị giá 400 triệu USD này.
Apple
Tuy Apple chưa bao giờ xác nhận sẽ cho ra mắt set kính AR, việc thử nghiệm các phương pháp nhằm tiếp cận công nghệ này đã được thực hiện bởi Nhóm Phát triển Công nghệ của tập đoàn trong nhiều năm qua.
Apple cũng đang đặt nền móng cho một danh mục các sản phẩm mới của mình. Những chiếc iPhone đời mới của hãng đều được trang bị cảm biến Lidar – cảm biến dùng để đo khoảng cách của một vật và rất quan trọng đối với các ứng dụng dựa trên vị trí. Các sản phẩm iPhone và iPad gần đây cũng được cài đặt một phần mềm có tên ARkit. Cụ thể, ứng dụng này sẽ cho phép các nhà phát triển tạo ra ứng dụng sử dụng các cảm biến của iPhone để lập bản đồ.
Các công nghệ này đang tạo ra một nền tảng cho một sản phẩm hoàn toàn mới được dự đoán là set kính cao cấp kết hợp công nghệ AR và VR. Sản phẩm này cũng được đồn là sẽ ra mắt thị trường vào năm 2022.
Khác với phong cách của Meta, Apple không thảo luận về các sản phẩm phần cứng mới cho đến khi chúng sẵn sàng được ra mắt. Do đó khi Apple phát hành set kính này, tập đoàn có thể sẽ làm rung chuyển toàn bộ thị trường. Các đối thủ của hãng cũng có thể đạt được cách tiếp cận mới thông qua màn ra mắt sản phẩm của Apple như cái cách mà iPhone đã làm thay đổi thị trường điện thoại thông minh hay Apple Watch đã làm với thị trường đồng hồ thông minh.
Nội dung và cách Apple tích hợp các dịch vụ của mình sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong việc thu hút khách hàng. Liệu Apple sẽ giới thiệu một kho ứng dụng mới cho các ứng dụng thực tế ảo? Liệu bộ kính của Apple sẽ bao gồm các nội dung độc quyền, thể thao dựa trên công nghệ VR? Liệu sản phẩm này có bao gồm cả âm nhạc, khởi nguồn từ động thái mua tại NextVR của hãng?
Hiện tại, các nhà đầu tư và nhà phân tích thị trường cũng đều đang bắt đầu tự hỏi liệu doanh số bán kính hoặc các thiết bị khác dựa trên công nghệ mới này trong tương lai có đẩy cổ phiếu của Apple lên cao hơn nữa hay không. Theo các nhà phân tích tại Citi, “giá trị thị trường hiện tại của Apple không phản ánh việc ra mắt danh mục sản phẩm mới”. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn có thể thay đổi với sự ra mắt của set kính AR / VR mới vào năm 2022.
Tuy nhiên, theo CEO Tim Cook vào tháng 9 năm ngoái, Apple sẽ tránh sử dụng các từ thông dụng như metaverse để gọi sản phẩm mới. Thay vào đó, tập đoàn này sẽ chỉ sử dụng AR làm tên gọi.
Vào năm 2013, Google đã khởi đầu cho cơn sốt kính công nghệ tại Thung lũng Silicon với sự ra mắt của Google Glass. Tuy thử nghiệm này không nhận được sự đón mừng nồng nhiệt, Google vẫn quyết tâm không bỏ cuộc. Cho đến ngày nay, Google vẫn bán thiết bị này cho các doanh nghiệp, tuy nhiên thường không cung cấp cho người tiêu dùng thông thường.
Tuy nhiên gần đây, ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy tập đoàn này có ý định nghiêm túc phát triển công nghệ AR trở lại dù tập đoàn này không có nhiều sản phẩm hoặc công nghệ được công bố rộng rãi như các đối thủ của mình. Kể từ lần đầu tiên khi Google Glass được ra mắt, các set kính AR đời mới hơn đã có màn hình tinh vi hơn, cảm biến tốt hơn và bộ vi xử lý mạnh mẽ hơn.
Nếu metaverse và các set kính thực sự thay thế smartphone bằng một hệ điều hành mới thì Google, công ty sở hữu hệ điều hành Android phổ biến nhất thế giới, sẽ là bên chịu thiệt hại nặng nề nhất. Do đó, gần đây tập đoàn đã có nhiều động thái khác nhau.
Vào năm 2020, Google đã mua lại North, một công ty startup chuyên sản xuất kính AR trọng lượng nhẹ, sản phẩm kế thừa Google Glass về mặt chức năng. Vào tháng 12/2021, giám đốc cấp cao của Google Mark Lucovsky cũng thông báo tập đoàn hiện đang có một nhóm mới tập trung vào việc phát triển hệ điều hành cho công nghệ thực tế tăng cường. Theo như danh sách việc làm, Google hiện đang tuyển rất nhiều nhân viên cho nhóm làm việc này.
Microsoft
 |
Kính HoloLens 2 của Microsoft. Ảnh: Microsoft |
Microsoft là tập đoàn công nghệ lớn đầu tiên giới thiệu set kính AR đầy đủ tính năng mang tên HoloLens vào năm 2016. Tuy nhiên, sản phẩm này vẫn còn cách một khoảng rất xa so với một sản phầm mà người tiêu dùng có thể sử dụng thường xuyên.
Thay vào đó, Microsoft lại lựa chọn tập trung vào việc bán sản phẩm cho các doanh nghiệp với giá 3.500 USD và đánh giá xem liệu công nghệ này có giúp tăng năng suất của nhân viên lên hay không.
Một trong những khách hàng lớn nhất của HoloLens chính là là quân đội Mỹ. Vào đầu năm 2021, Microsoft đã giành được một thỏa thuận trị giá 22 tỷ USD nhằm bán 120.000 sản phẩm HoloLens được tùy chỉnh cho chính phủ nhằm “tăng khả năng sát thương” của binh lính. Tuy nhiên, vào đầu năm nay, phía quân đội cho biết họ sẽ lùi thời gian bắt đầu thử nghiệm HoloLens trên thực địa cho đến năm 2022.
Việc thỏa thuận này có thành hay không sẽ trở thành một dấu hiệu lớn cho tiềm năng của thị trường AR trong tương lai. Ngoài ra, HoloLens cũng đã thu hút rất nhiều sự quan tâm từ các công ty y tế. Các công ty này đang muốn đánh giá liệu AR có thể giúp cải thiện điều kiện của các phòng phẫu thuật và thậm chí giúp thực hiện phẫu thuật từ xa hay không.
Hiện tâp đoàn này đang đầu tư mạnh vào dịch vụ điện toán đám mây cho thế giới ảo dự kiến sẽ ra mắt công chúng vào năm 2022. Vào tháng 3/2021, công ty đã cũng cho công bố Mesh nhằm giúp các nhà sản xuất phần mềm tạo ra các ứng dụng cho phép các thiết bị khác nhau chia sẻ cùng một thực tế kỹ thuật số. Cơ chế hoạt động của Mesh giống như một cuộc gọi video chỉ với hình ảnh ba chiều và chính Microsoft đã đặt nền móng cho sự thúc đẩy này vào năm 2017 khi mua lại AltspaceVR.
Dự kiến vào năm 2022, các tính năng metaverse cho phần mềm này sẽ được ra mắt. Tập đoàn này cũng đang tích hợp Mesh vào ứng dụng hội nghị truyền hình của mình với cái tên Teams vào cuối năm 2022. Tuy chưa ấn định ngày phát hành chính thức, các tính năng dành cho trò chơi Xbox, cũng đang trong quá trình được hoàn thiện. Tuy vẫn còn nhiều yếu tố chưa chắc chắn, CEO Satya Nadella vẫn rất lạc quan khi phát biểu vào tháng 11/2021: “Tôi không thể diễn tả được mức độ đột phát của điều này”.
