Thanh toán không tiền mặt, thanh toán di động đang trở thành một xu hướng phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt là lớp khách hàng trẻ nhanh nhạy với công nghệ. Báo cáo về thị trường ứng dụng di động 2021 do Appota phát hành cho thấy, Việt Nam có khoảng 70% dân số sử dụng điện thoại thông minh, do đó tiềm năng phát triển của phương thức thanh toán quét mã QR code được nhận định là rất lớn.

Thanh toán bằng QR code được hiểu đơn giản là người dùng sẽ sử dụng camera trên điện thoại để quét mã QR. Sau đó, người dùng chỉ cần nhập số tiền thanh toán, nhận một tiếng "bíp" là giao dịch hoàn tất. Hệ thống sẽ tự động trừ số tiền từ tài khoản ngân hàng của người quét đúng với số tiền cần thanh toán. Đảm bảo việc thanh toán nhanh chóng không cần sử dụng tiền mặt hoặc thẻ ngân hàng.

So với việc thanh toán bằng tiền mặt hoặc thanh toán bằng ngân hàng, thanh toán bằng QR Code không những đơn giản hoá quy trình, dễ dàng cho người chuyển tiền, gia tăng tốc độ giao dịch mà còn tránh nhầm lẫn khi phải nhập từng số tài khoản. Người nhận tiền hay người bán hàng có thể nhận biết được giao dịch chuyển tiền thực hiện gần như tức thì, nhanh chóng mọi lúc mọi nơi có kết nối Internet.

Chính vì vậy, thanh toán hình thức QR code được xem là một trong những phương pháp thanh toán hiện đại không sử dụng tiền mặt và thẻ ngân hàng.

Nhờ tính tiện lợi và không tiếp xúc, QR Code dần trở thành phương thức thanh toán chính của nhiều người dân. Từ các quán tạp hóa, cửa hàng dịch vụ đến nhà hàng, quán ăn đều dán mã QR Code thông tin tài khoản ngân hàng để tiện cho khách hàng thanh toán tiền.

Dạo quanh một số đại lý, nhà hàng, cà phê và cửa hàng dịch vụ trên địa bàn thành phố Hà Nội tại các quận Hoàng Mai, quận Thanh Xuân, quận Đống Đa... Mekong ASEAN ghi nhận hầu hết các cơ sở kinh doanh này đều gắn mã thanh toán QR code ngay tại quầy thu ngân, thậm chí là dán cả trên cửa, kính và tường.

Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi thì đây cũng chính là kẽ hở bị kẻ gian lợi dụng để đánh tráo mã QR code ở các cơ sở kinh doanh nhằm chiếm đoạt tiền.

Không khó bắt gặp mã thanh toán QR được dán tại quán ăn, đại lý, tạp hoá và các cửa hàng dịch vụ. Ảnh: Hà Anh.

Chia sẻ với Mekong ASEAN, chị L.T.T.H, chủ một cửa hàng kinh doanh tại quận Thanh Xuân (Hà Nội) cho biết: "Mấy ngày gần đây, tôi thấy lạ là khi khách hàng chuyển khoản nhưng điện thoại lại không nhận được bất kỳ thông báo nào về tiền được gửi đến. Khi thử quét mã QR để kiểm tra thì mới phát hiện ra mã của mình đã bị đánh tráo một cách tinh vi mà không hề hay biết".

Theo chị L.T.T.H, kẻ gian đã đánh tráo mã QR mà chị in sẵn dán phía trước gian hàng trưng bày. Chúng vẫn giữ nguyên tên và số tài khoản của chị in trên đó để làm giống y hệt như cũ, khiến chủ cửa hàng lẫn khách hàng khó phát hiện ra việc phần mã QR đã bị thay đổi để chuyển tiền tới tài khoản khác.

"Mới đầu khi khách chuyển tiền tới mà chưa nhận được, tôi chỉ nghĩ đơn giản là ngân hàng đang gặp sự cố hoặc bảo trì chứ chưa từng nghĩ đến trường hợp này bao giờ", chị L.T.T.H nói thêm về lý do để việc bị lừa đảo nhiều lần.

Về hình thức lừa đảo mới nói trên ở địa bàn, theo Thiếu tá Trần Anh Tuấn, Công an quận Thanh Xuân, Hà Nội khuyến cáo người dân thường xuyên kiểm tra, rà soát những mã QR thanh toán tại cơ sở kinh doanh của mình và cần thông báo ngay lên cơ quan chức năng khi nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu giả mạo, lừa đảo.

Đồng thời, khách hàng sau khi quét mã thanh toán không nên chủ quan mà cần kiểm chứng lại thông tin số tài khoản, tên chủ tài khoản với chủ cửa hàng để kịp thời ngăn chặn những hình thức lừa đảo đang ngày một tinh vi hơn hiện nay.