Đối với các quốc gia có nền nông nghiệp lúa nước ở châu Á, giá cả các mặt hàng phân bón đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy sản lượng lương thực tăng gấp đôi hoặc gấp ba chỉ trong năm qua. Vì vậy nếu sử dụng phân bón ít hơn sẽ đồng nghĩa với một vụ thu hoạch năng suất thấp hơn.
Bloomberg dẫn dự báo của Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI), có trụ sở ở Philippines, cho rằng sản lượng lúa có thể giảm 10% trong vụ mùa tới, dẫn đến sự sụt giảm 36 triệu tấn gạo. Con số này tương đương với việc đủ để cung cấp lương thực cho 500 triệu người.
“Đó là một ước tính rất thận trọng”, ông Humnath Bhandari, nhà kinh tế nông nghiệp cấp cao tại IRRI nói. Ông cũng cho biết thêm rằng, sự tác động của giá phân bón đối với ngành nông nghiệp châu Á có thể nghiêm trọng hơn nhiều nếu cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục diễn ra.
 |
Việc cắt giảm sử dụng phân bón ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất vụ mùa. Ảnh: The Economic Times |
Giá phân bón tăng vọt trên toàn cầu là do tình trạng thiếu hụt nguồn cung, những khó khăn trong sản xuất và gần đây là chiến sự ở Ukraine làm gián đoạn thương mại với Nga, nhà cung cấp phân bón lớn nhất thế giới. Điều này có thể kéo theo tình trạng lạm phát lương thực, vì khi người nông dân cắt giảm sử dụng phân bón, năng suất cây trồng sẽ bị ảnh hưởng lớn hơn.
Không những vậy, những người nông dân trồng lúa gạo đặc biệt dễ bị tổn thương. Không giống như lúa mì và ngô, vốn đã chứng kiến giá cả tăng vọt do chiến sự làm đứt gãy nguồn cung từ khu vực Biển Đen, một trong những vựa lúa mì lớn trên thế giới, giá gạo đã hạ do sản lượng tăng trở lại. Điều đó có nghĩa là người trồng lúa đang phải đối mặt với tình trạng chi phí sản xuất tăng cao nhưng không thu về lợi nhuận nhiều hơn từ việc bán lúa.
Ông Nguyễn Bình Phong, chủ một cửa hàng phân bón và thuốc trừ sâu ở tỉnh Kiên Giang, cho biết giá bao phân u-rê 50 kg, đã tăng gấp ba lần trong năm qua. Ông nói một số nông dân đã cắt giảm sử dụng phân bón từ 10-20% do giá cả đắt đỏ, dẫn đến sản lượng thấp hơn. “Khi người nông dân cắt giảm sử dụng phân bón, họ sẽ phải chấp nhận mức lợi nhuận thấp hơn”, ông cho biết.
 |
Nông dân thu hoạch lúa tại tỉnh Long An, Việt Nam. Ảnh: Báo Long An |
Các chính phủ ở châu Á, nơi cung cấp phần lớn lúa gạo của thế giới, đều mong muốn tránh kịch bản này. Việc giữ giá cả trong tầm kiểm soát là điều quan trọng đối với các quốc gia, vì gạo là lương thực chính của hàng trăm triệu người, đặc biệt là nhóm người có thu nhập thấp. Nhiều quốc gia trong khu vực đã có biện pháp trợ cấp phân bón để cải thiện năng suất của các loại lương thực.
Giá phân bón tăng cũng đang trở thành gánh nặng tài chính của các quốc gia châu Á. Ấn Độ, vốn phụ thuộc nhiều vào phân bón nhập khẩu, dự kiến sẽ chi khoảng 20 tỷ USD để trợ giá phân bón cho nông dân. Khoản ngân sách trong đợt này cao hơn so với mốc 14 tỷ USD được duyệt hồi tháng 2. Quốc gia này cũng là nhà sản xuất gạo lớn thứ hai thế giới và xuất khẩu gạo sang các nước như Saudi Arabia, Iran, Nepal và Bangladesh.
Ông Somashekhar Rao, 57 tuổi, một nông dân trồng lúa ở Telangana, miền nam Ấn Độ, cho biết ông đang đối mặt với chi phí phân bón tăng vọt. Ông dự đoán, sản lượng lúa vụ đông sẽ giảm 5-10% vì chậm trễ trong việc đảm bảo nguồn cung phân bón. Trong khi các nguyên liệu dinh dưỡng này có hiệu quả nhất khi được sử dụng cho cây trồng ở chu kỳ sinh trưởng mạnh nhất.
Tuy nhiên, tình trạng khan hiếm phân bón không hẳn là rất tệ. Vấn nạn lạm dụng phân bón hóa học cũng đang diễn ra phổ biến trong khu vực châu Á. Theo IRRI, việc giá cả phân bón tăng là động lực để khuyến khích nông dân sử dụng các giải pháp thay thế hiệu quả hơn. Có thể kể việc sử dụng kết hợp phân hóa học và hữu cơ để duy trì năng suất, đồng thời cải thiện sức khỏe của đất.
Tuy nhiên, các giải pháp này sẽ mất nhiều thời gian để thực hiện. Trong khi cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục làm gián đoạn tăng trưởng của các nền kinh tế trên toàn thế giới, những người nông dân trồng lúa gạo và viện IRRI đều nhận định rằng những ngày khó khăn nhất có lẽ vẫn chưa đến.
