Trong 30 năm qua, chủ siêu thị Hiromichi Akiba ở Tokyo (Nhật Bản) luôn giữ vững phương châm “cung cấp cho khách hàng những thực phẩm tươi ngon với giá rẻ”. Tuy nhiên, triết lý kinh doanh này của ông phải đối mặt với chi phí tăng cao vì sự gián đoạn chuỗi cung ứng, xung đột quân sự Nga - Ukraine và nhu cầu bị dồn nén do đại dịch Covid-19 kéo dài suốt hai năm qua, theo Nikkei Asia.
Ông Akiba, hiện là chủ sở hữu của 5 cửa hàng ở quận Nerima và Suginami của Tokyo, cho biết: “Chúng tôi đang phải trả thêm 1 triệu Yên (8.300 USD) mỗi tháng”, tương đương với mức tăng 2%. Ông nói thêm, doanh thu hàng tháng là khoảng 300 triệu Yên (2,4 triệu USD).
 |
Tình hình lạm phát tại một số quốc gia châu Á. Nguồn: QUICK-FactSet/Nikkei Asia |
Người đàn ông 53 tuổi này hiện trả nhiều tiền hơn để đổ xăng cho 20 chiếc xe tải của mình, trong khi hóa đơn tiền điện và khí đốt cũng đang tăng mạnh. Chi phí lao động tại Nhật Bản cũng cao hơn do dân số trong độ tuổi lao động giảm và dịch Covid-19 khiến việc duy trì hoạt động bình thường trở nên khó khăn. Giá thực phẩm bán buôn đang tăng khi hoạt động logistic và các chi phí khác leo thang. Ông Akiba đang chuẩn bị đối mặt với lạm phát trên diện rộng.
Cuộc khủng hoảng giá cả sinh hoạt
Chi phí hàng hóa vốn đã tăng trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Giờ đây, hàng loạt khó khăn đang bủa vây các doanh nghiệp và hộ gia đình ở châu Á. Với việc các đồng tiền châu Á suy yếu so với đồng USD và các ngân hàng trung ương đẩy lãi suất lên cao, khu vực này – vốn được coi là động lực tăng trưởng tiêu dùng của thế giới – đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng giá cả sinh hoạt.
Giáo sư Kenta Goto tại khoa kinh tế tại Đại học Kansai ở Osaka, cho biết: “Chi phí sinh hoạt tăng, đồng thời với việc đồng tiền châu Á suy yếu trong khi Mỹ tăng lãi suất, có thể gây ra lực hãm cho nền kinh tế khu vực. Nếu lạm phát tiếp tục tăng và thu nhập thực tế giảm, sức mua của châu Á sẽ bị ảnh hưởng”.
Một số công ty đã phải chọn cách tăng giá. Hãng điều hành taxi lớn nhất Singapore ComfortDelGro trong tháng này đã tăng giá cước lần đầu tiên trong một thập kỷ qua, với lý do giá nhiên liệu tăng 10%.
 |
Trong bối cảnh lạm phát, ngay cả mì gói - loại thực phẩm quốc dân, cũng phải tăng giá bán lẻ. Ảnh: Reuters |
Tại Thái Lan, Thai President Foods, nhà sản xuất mì ăn liền Mama – loại thực phẩm giá phải chăng và tiêu dùng rộng rãi, cho biết họ sẽ tăng giá bán lẻ thêm 9% lên 6,00 Baht (0,18 USD)/gói 90 gram.
Tương tự như vậy, các chuỗi cà phê của Đài Loan (Trung Quốc) cũng bắt đầu tăng giá. Chuỗi cửa hàng cà phê Louisa Coffee tăng giá 40 sản phẩm, trong khi Cama Cafe dự kiến tăng giá lần đầu tiên sau 5 năm. Lạm phát cũng ảnh hưởng đến các sản phẩm từ giấy vệ sinh đến gà rán và trà sữa trân châu.
Điều này đã khiến lạm phát tại một quốc gia và vùng lãnh thổ tăng vọt. Tại Thái Lan, chỉ số lạm phát tăng 5,28% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất trong 13 năm qua. Trong khi ở Đài Loan, lạm phát tháng 2 đã chạm mốc 2,36% - tháng thứ bảy liên tiếp vượt ngưỡng 2% lạm phát.
Trong cuộc khảo sát tháng 2 của Ngân hàng trung ương Singapore, khoảng 94% các nhà kinh tế khu vực tư nhân của nước này cho rằng lạm phát là rủi ro hàng đầu đối với nền kinh tế, tăng từ mức 56% trong một cuộc thăm dò vào tháng 12. Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Gan Kim Yong cảnh báo rằng hóa đơn tiền điện tăng cao chắc chắn sẽ "tác động đến người dân Singapore".
 |
Một trạm xăng ở Manila, Philippines. Philippines đã phát hành 3 tỷ peso (57 triệu USD) trợ cấp nhiên liệu cho người lái xe công ích và nông dân vào đầu tháng này. Ảnh: AFP |
Một cuộc khảo sát do Văn phòng Nội các Nhật Bản thực hiện vào tháng 2 cho thấy 92% người được hỏi đều dự đoán chi phí sinh hoạt sẽ tăng trong năm tới. Ông Ryutaro Kono, nhà kinh tế trưởng của BNP Paribas ở Nhật Bản, cho biết các công ty Nhật Bản thường hy sinh lợi nhuận để thích ứng với chi phí gia tăng, nhưng nếu lạm phát vẫn không ngừng tăng, rất có thể họ sẽ phải tính thêm phí của người tiêu dùng.
Nguồn cơn của bất ổn chính trị
Ngoài ra, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine cũng diễn ra vào thời điểm các nền kinh tế cố gắng trỗi dậy từ đại dịch Covid-19, làm gia tăng lo ngại về nguồn cung lương thực dài hạn và giá cả trong tương lai. Nguyên nhân là do Nga là quốc gia xuất khẩu lớn các loại phân bón như kali và amoni nitrat, trong khi Ukraine là nhà cung cấp ngô và lúa mì hàng đầu thế giới.
 |
Một nông dân trồng lúa ở tỉnh Saitama, Nhật Bản. Tại châu Á, lúa gạo là một mặt hàng quan trọng, có ảnh hưởng đến đời sống chính trị - xã hội. Ảnh: Nikkei Asia |
Một nông dân trồng cà chua ở Tokyo cho biết một số nhà cung cấp phân bón đã ngừng nhận đơn đặt hàng mới. “Tôi đã xoay sở đủ tiền để đảm bảo cho mùa vụ này, nhưng trong tương lai, tôi sẽ phải trả nhiều hơn để giành được hàng”. Ngoài ra, giá dầu nặng, được sử dụng để giữ ấm cho các vườn nhà kính, đã làm tăng thêm 300.000 Yên (2.427 USD)/năm vào chi phí của ông.
Trong khi đó, tại Thái Lan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà máy thức ăn chăn nuôi Pornsilp Patcharintanakul, cho biết giá thức ăn chăn nuôi tăng đã đẩy chi phí thịt và gia cầm lên cao. Giá ngô tăng gần 20% so với năm ngoái và giá đậu tương tăng 25%.
Ông Akio Shibata, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Tài nguyên Thiên nhiên ở Nhật Bản, cảnh báo rằng sự gián đoạn nguồn cung phân bón có thể đe dọa đến ngành nông nghiệp lúa gạo và dẫn đến tình trạng bất ổn. "Lương thực là yếu tố ổn định xã hội. Điều đặc biệt quan trọng đối với chính phủ các nước đang phát triển là đảm bảo ổn định giá của mặt hàng này. Nếu thiếu nó, các nước có thể phải thể gây ra các cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội".
Một số nhà kinh tế cho rằng châu Á vẫn chưa phải đối mặt với khủng hoảng, nhưng không loại trừ áp lực lạm phát ngày càng gia tăng. Ông Kensuke Tanaka, Trưởng bộ phận Châu Á của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) nhận định: “Tình hình có thể thay đổi và có thể có nhiều áp lực hơn”.
Trong khi đó, chuyên gia kinh tế Irfan Qureshi tại Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), cho biết lạm phát gia tăng trong khu vực vẫn có thể kiểm soát được. "Điều quan trọng là các ngân hàng trung ương trong khu vực phải theo dõi tình hình lạm phát trong nước một cách chặt chẽ và không được để chỉ số này bị tụt lại phía sau", ông nói.
Ông cũng chỉ ra rằng, lạm phát cao và kéo dài ảnh hưởng nặng nề nhất đến người nghèo và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng và căng thẳng xã hội.
